De Mercatorbundel, bestaande uit negen sporen, werd aangelegd in 1996 en is de tweede drukste sporenbundel van de Gentse haven. Er passeren staalproducten, afgewerkte auto’s, onderdelen voor auto’s en vrachtwagens en grondstoffen zoals steenkool. Op de terminal aan het Mercatordok in Gent zijn operatoren DFDS, Stukwerkers en SEA-invest actief. Door de uitbreiding van de sporenbundel kan DFDS onder meer voor Volvo Cars en Volvo Trucks extra volume via het spoor vervoeren.

Financiële steun

De investering in North Sea Port, die zowat 12,5 miljoen euro bedraagt, kan rekenen op financiële steun uit het federale relanceplan en subsidies van de Europese Commissie. “Deze investering kadert in het Goederenvervoersplan met als doel om het volume goederenvervoer per spoor te verdubbelen tegen 2030”, aldus federaal minister van Mobiliteit Georges Gilkinet (Ecolo).

Tijdens de persvoorstelling werd bekendgemaakt dat Infrabel voor de periode tussen 2023 en 2032 een bijkomende intentie heeft om 100 miljoen euro te investeren in het goederenvervoer per spoor in de Gentse haven, onder meer met het oog op het project Rail-Ghent Terneuzen.

Automotive

“Wekelijks vertrekken hier vijf treinen voor Volvo Cars richting Italië en Oostenrijk”, verduidelijkt Raf De Wit, Terminal Manager bij DFDS. “Bij het vervoer van automotive weegt volume zwaarder door dan gewicht in vergelijking met bijvoorbeeld het vervoer van staal. Daarom is het belangrijk dat de sporen verlengd worden tot 750 meter om extra volume te kunnen vervoeren.”

Dat is belangrijk omdat North Sea Port scherpe ambities heeft om een multimodale haven te worden die niet alleen scheepvaart, maar ook treinvervoer ondersteunt. Een keuze die havenbedrijven in staat stelt om traag en vervuilend vervoer over de weg te vervangen door efficiënte en duurzame goederentreinen. Maar dat betekent een reeks investeringen om in de nodige sporen te voorzien. Bijkomende wagons aan een locomotief maken de trein een pak rendabeler en beter voor het milieu. Maar daarvoor moeten de spoorbundels wel lang genoeg zijn. En daar knelt het schoentje.

Veiliger en vlotter

Tussen februari en april startte Infrabel de eerste fase van de werken aan bundel Mercator. Deze werkzaamheden concentreerden zich aan de kant Gent van de sporenbundel. Het doel: de spoorconfiguratie hertekenen en extra capaciteit creëren zodat het treinverkeer tussen de verschillende spooraangesloten bedrijven nog veiliger, vlotter en sneller verloopt.

Tegelijk werden ook vier sporen in de bundel al een beetje verlengd. Alles bijeen werden acht nieuwe wissels geplaatst en kwam er meer dan tweehonderd meter extra spoor bij. Deze werken hadden een niet te onderschatten invloed op de activiteiten van sommige bedrijven die aangesloten zijn op de sporenbundel. Vooral de bedrijven die voor hun stock werken met de logistieke methode van net op tijd leveren.

Het eerste deel van de werken is een belangrijke opstap naar het – op termijn – aanleggen van lange sporen van 750 meter. Deze sporen zijn de toekomst van het goederenspoorvervoer en ook een belangrijke vraag van de industrie en van Europa. Want op deze lange sporen kun je lange goederentreinen laten aankomen. Zulke treinen drukken de transportkosten en zijn bovendien goed voor het milieu.

Skaldenbrug

In het najaar starten de voorbereidende werken voor de tweede en laatste werffase. Hier concentreren de werken zich aan de kant Zelzate van de sporenbundel. Hier is nog heel wat plaats om extra spoorlengte te realiseren. Maar daarvoor moet eerst een landhoofd van de Skaldenbrug verplaatst worden door North Sea Port.

De vrijgekomen ruimte zal Infrabel gebruiken om, tussen januari en juni 2024, drie nieuwe sporen onder de brug te leggen. En deze infrastructuur is op zijn beurt weer belangrijk wanneer Infrabel, in het voorjaar van 2025, de laatste bestaande sporen van bundel Mercator verlengt. Tijdens deze werken kan men het goederenverkeer lokaal dan versporen naar de drie nieuwe sporen onder de brug om de hinder te beperken.

Modal shift

In totaal worden aan deze kant van de bundel twaalf wissels vernieuwd en komt er bijna drie kilometer spoor bij. Tegen de zomer van 2025 moeten alle spoorwerken klaar zijn en zitten in de bundel zes van de negen sporen die 750 meter en langer zijn. “Een sterke troef voor North Sea Port, de modal shift en België als logistieke draaischijf”, klinkt het bij Infrabel.