MDK
VTS-centrale Zandvliet, onderdeel van de Schelderadarketen
Het scheepvaartverkeer op de Westerschelde wordt constant gemonitord door een netwerk van radartorens en verkeerscentrales. Sinds 1991 werken de verschillende eenheden samen in één verband: de Schelderadarketen. Die bestrijkt het gebied van de haven van Antwerpen tot Rotterdam, de Belgische kustwateren en Frankrijk. Die unieke Nederlands-Vlaamse samenwerking bestaat dit jaar dertig jaar. Regioverkeersleider Marc Van Gelder was er bij de opstart al bij.
“Mensen kunnen zich vaak niet goed voorstellen wat onze job inhoudt, maar wat luchtverkeersleiders doen met vliegtuigen, doen wij met schepen: zoals de air traffic controllers vliegtuigen veilig van en naar de luchthaven begeleiden, zo doen wij dat met schepen van en naar de haven. Door de informatie van verschillende systemen te bundelen, behouden we een gedetailleerd overzicht van het scheepvaartverkeer.”
Zeewezen
Marc kwam 35 jaar geleden aan boord bij wat toen nog het ‘Zeewezen’ heette. “Het werk is geweldig geëvolueerd. Een schip van 180 meter lang was dertig jaar geleden goed voor een groot alarm. Vandaag zijn schepen van 400 meter lengte geen uitzondering. In het nauwe vaarwater van de Schelde kan zo’n schip, eenmaal die ‘fuik’ binnengezwommen, niet meer keren. De margin of error is dus flinterdun geworden. Radarbeelden en AIS (transponder)-gegevens zijn daarbij van cruciaal belang.”
Low tech
Midden jaren ’80 ging het er veel meer low tech aan toe. “Papier, telefoon en schrijfgerei waren onze bijzonderste instrumenten. Alleen bij mist gebruikten we de radar, die er nog uitzag als in een oorlogsfilm: een donker scherm, waarop de schepen oplichtten als anonieme stippen. Een schip identificeren was moeilijk. Met de VHF-radio probeerden we dan een schip de haven binnen te praten. Enkele jaren later deden de ‘daglichtschermen’ hun intrede, zodat we niet meer in het donker moesten werken, en daarna kwamen de eerste computers. De dienst evolueerde ook van een federaal naar een regionaal orgaan en een samenwerkingsverband met de Nederlandse partners.”
Opleiding
Een van de belangrijkste recente evoluties is volgens Marc het feit dat de aanloop van schepen nu al twaalf uur van tevoren wordt ingepland. “Jongeren beseffen niet altijd welke evoluties zich hebben voorgedaan in de laatste jaren. Kijk bijvoorbeeld naar het belang van opleiding: toen ik begon kreeg je summiere uitleg over je radio, radar en telefoon en begon je eraan. Nu hebben we een opleiding van negen maanden voor nieuwe medewerkers. Die doorgedreven training zorgt er wel voor dat de Schelderadarketen bij de wereldtop hoort.”
Michiel Leen
