Vrachtwagenchauffeur maakt modal shift naar treinbestuurder
Na een opleiding van bijna een jaar aan het Rail Competence Center van Railtraxx in Antwerpen heeft Brecht Van Ruymbeke recent zijn rijbewijs als treinbestuurder behaald. Daarvoor zat hij dertien jaar achter het stuur van een vrachtwagen.
In februari 2023 ontving spooroperator Railtraxx, onderdeel van de Captrain Groep, de vergunning om te starten met een eigen open opleidingscentrum: het Rail Competence Center langs de Scheldekaaien in Antwerpen. “Half maart zijn we gestart met de eerste opleidingen met twee cursisten. Vooraleer ze aan de opleiding van ongeveer een jaar beginnen, worden ze grondig gescreend om te zien of ze wel in aanmerking komen voor de opleiding”, zegt opleidingsverantwoordelijke Bert Goos.
Ondertussen is een tweede lichting van 7 cursisten aan de opleiding begonnen en zijn zij halfweg hun opleiding.
Vrachtwagenchauffeur
Een van de eerste afgestudeerde treinbestuurders van het Rail Competence Center is Brecht Van Ruymbeke. “Ik heb dertien jaar met de vrachtwagen gereden, waarvan een deel in internationaal vervoer. Ik was de files en de mentaliteit van sommige klanten beu en ik was ook nooit thuis. Via een kennis vernam ik dat er bij Railtraxx een opleiding tot treinbestuurder werd opgestart en heb me aangeboden als kandidaat. Ondertussen heb ik al twee treinritten achter de rug. Ik was altijd al een slechte student, maar voor deze opleiding heb ik mijn uiterste best gedaan. Ik heb er nog geen moment spijt van gehad. Mijn eerste rit heb ik wel met een klein hartje aangevat. De tweede rit was ik al meer ontspannen”, zegt hij
De opleiding bestaat uit een mix van theorie en praktijk. De cursisten moeten tijdens de opleiding viermaal een examen afleggen. Op het einde volgt nog een groot theorie- en praktijkexamen. “Voor de praktijklessen gaan ze mee met een treinbestuurder om vertrouwd te raken met het materieel. De job van een treinbestuurder verschilt sterk van die van vrachtwagenchauffeur als gevolg van de gekoppelde veiligheidsfuncties die vereist zijn in het spoorvervoer”, legt Goos uit.
De treinbestuurders van Railtraxx zijn onderverdeeld in een viertal groepen: de Vlaamse zeehavens, Antwerpen-Athus, Nederland en Duitsland. De treinbestuurders voor de zeehavens rijden in een patroon tussen de haven van Antwerpen en de goederenstations in de havens van Zeebrugge, Gent en Genk. De operator heeft licenties om zowel in België als in Nederland en Duitsland te rijden. “De treinbestuurders die wij opleiden mogen alleen in België rijden. Een treinbestuurder die in Duitsland of Nederland wil rijden, moet daarvoor een opleiding volgen bij een ander opleidingscentrum”.
Na drie jaar opnieuw
Een bijkomende uitdaging voor treinbestuurders is dat ze om de drie jaar hun examens opnieuw moeten afleggen. “Het rijbewijs vermeldt alle bevoegdheden van de bestuurders. In de loop der jaren kunnen er bevoegdheden bijkomen of wegvallen. Brecht rijdt nu met diesellocomotieven maar als hij met een elektrische locomotief gaat rijden, moet hij daarvoor eerst opnieuw een opleiding volgen”, schetst Goos de complexiteit van het beroep van treinbestuurder.
Nieuwe lichting
Een nieuwe lichting met 7 cursisten zit ondertussen al halfweg de opleiding. “Er zitten verschillende profielen bij en er is ook een vrouwelijke kandidaat-treinbestuurder”, geeft Goos mee. “Van de zeven zijn er drie studenten, een verkoper van landbouwvoertuigen, een technicus voor verkeerslichten, een IT-er en iemand die uit de sector komt. Er staat geen leeftijdslimiet op het starten met de opleiding.”
“De kandidaten moeten wel willen studeren en leren de logica van het spoor begrijpen. Ze krijgen een taalopleiding omdat ze verplicht Nederlands en Frans moeten kennen op niveau B1. Ook het feit dat ze in een volcontinu systeem werken, is een uitdaging. Ze ontvangen wel een vergoeding voor nacht- en weekendwerk. De cursisten krijgen ook onmiddellijk een vast contract bij de start van de opleiding. In juni van dit jaar start een volgende sessie. De kandidaten hiervoor worden momenteel gescreend”, vertelt Goos.
Beperkende factoren
Spooroperatoren kampen met twee beperkende factoren. “Die twee factoren zijn het vinden van personeel én locomotieven. Wij hebben een pool van zo’n 10 à 15 locomotieven en een zestigtal treinbestuurders. Tegen eind 2025 moeten de locomotieven aangepast zijn aan de Europese standaarden, maar er zijn verschillende veiligheidssystemen in omloop zodat operatoren niet goed weten voor welk systeem ze moeten kiezen. Voor het aanpassen van de locomotief is die ook een tijdje niet inzetbaar en dat zorgt voor de nodige druk bij de operatoren”, legt Goos uit.
“Bij het personeel zien we soms mensen van het goederenvervoer naar het reizigersvervoer overstappen. Zij kiezen voor meer standvastigheid. Meestal beginnen ze in het goederenvervoer omdat ze zin hebben in avontuur”, besluit Bert Goos.
