Terug naar glamoureuze tijd van lijnvaart aan boord van ‘ss Rotterdam’
Wie de glamoureuze periode van de lijnvaart wil herbeleven, is aan het juiste adres op het ‘ss Rotterdam’: wie overnacht in het gerestaureerde cruiseschip, waant zich weer in de jaren ’50. Uitvaren zal het schip nooit meer doen, maar het wordt weer tot leven gebracht door de vrijwilligers die het van de sloop hebben gered.
Eens je over de Erasmusbrug rijdt en dan afbuigt richting het Derde Katendrechtse Hoofd in de Maashaven, zie je het statige ‘ss Rotterdam’ al liggen. Het schip werd gedoopt op 13 september 1958 – door koningin Juliana – en maakte het laatste decennium mee van de trans-Atlantische lijnvaart. Daarna verdrong het veel snellere vliegtuig voorgoed het lijnvaartschip om mensen aan de overkant van de oceaan te krijgen.
Het schip vertrok op 6 oktober 1971 voor zijn laatste trans-Atlantische overtocht uit zijn thuishaven Rotterdam. Nadien maakte het ‘ss Rotterdam’ uitsluitend nog cruises, waaronder ook enkele tientallen wereldreizen. Op die evolutie hadden de ontwerpers van het schip wel geanticipeerd: dankzij ingenieuze ingrepen kon het ook dienstdoen als cruiseschip met twee gescheiden klassen. Het unieke dubbele trappenhuis is daar nog een mooi voorbeeld van.
In het jaar 1997 werd het schip gekocht door de Amerikaanse rederij Premier Cruises en veranderde het van naam. Voortaan zou het als ‘Rembrandt’ door het leven en door het water gaan. Die rederij kwam in 2000 in financiële moeilijkheden en het schip werd uit de vaart genomen. Vanaf september van datzelfde jaar lag het schip afgemeerd op de Bahama’s, te wachten op de sloop … Maar dat was buiten de vrijwilligers van de ‘Stichting behoud stoomschip Rotterdam’ gerekend.
Wereldreis
“Ik heb gewerkt als jurist bij de overheid, dus niet in de maritieme sector, maar ik ben al sinds jonge leeftijd liefhebber van schepen”, vertelt Klaas Krijnen, voorzitter van de Stichting. Hij geeft ons meteen ook mee dat het lidwoord ‘het’ voor ‘ss Rotterdam’ hoort te staan; ‘ss’ staat namelijk voor stoomschip. Krijnen maakte in 1993 zelf nog een reis met het ‘ss Rotterdam’: het laatste stukje van een wereldreis, met name van Lissabon naar New York.
“Dat was een trip van acht dagen en het was een heel mooie overtocht”, herinnert Krijnen zich. “Ik zag toen hoe mooi het schip behouden was gebleven. Het was ook het grootste passagiersschip ooit gebouwd in Nederland, en het vlaggenschip van de Holland Amerika lijn.”
Het laatst overgebleven schip van de legendarische rederij lag dus te wachten op de sloop in de Bahama’s. “We hebben toen een stichting opgericht ter behoud van het schip, maar niemand geloofde erin”, vertelt Krijnen. “Wij zagen wel een bestemming voor het schip als maritiem, technisch en cultureel erfgoed. We hebben er echt alles aan gedaan om heel veel aandacht te krijgen voor het schip, in het bijzonder ook van mensen uit het bedrijfsleven. En die groep zag er ook wel brood in, bijvoorbeeld als school- of hotelschip. Varen kon het niet meer, want technisch was het ‘op’ en het voldeed ook niet meer aan de strengere normen van die tijd.”
Lees verder onder de foto.
Iets nuttigs doen
De stichting bleef lobbyen voor het behoud van het ‘ss Rotterdam’, maar wilde het niet zelf bezitten. Het zocht mee naar een bestemming als museumschip of als werkgelegenheidsproject voor de horeca. In Rotterdam waren er namelijk veel opleidingsinstituten bij gekomen, waarvan de leerlingen veel theorie moesten leren, maar ze hadden ook nood aan praktijk. Daar zou het schip voor kunnen dienen.
Na het faillissement van de rederij was het schip in handen gekomen van een bank, die het voor 25 miljoen dollar zelf weer in de etalage had gezet. Het raakte echter niet verkocht, en na de aanslagen van 11 september 2001 wilde de bank er definitief van af. Het werd opnieuw doorverkocht en kwam voor amper 3 miljoen euro in handen van een Nederlandse woningbouwcorporatie.
“Door de stijgingen van de prijzen werden de woningbouwcorporaties in Nederland destijds heel erg rijk”, licht Krijnen toe. “De overheid vond dat die corporaties met dat geld maar iets nuttigs moesten doen. Op die manier werd er maar liefst 250 miljoen euro in de renovatie van het schip gepompt. Als stichting bleven we er actief op toezien dat de originele staat van het ‘ss Rotterdam’ behouden bleef, in de mate van het mogelijke. Er waren tal van kunstwerken aanwezig op het schip en ook die werden apart gehouden om ze te bewaren.”
Van koelcel naar escaperoom
In Nederland stak er dan een discussie op over de rol van de woningbouwcorporaties. “De wind keerde, want opeens vond de politiek dat een schip helemaal niks was voor zo’n corporatie. Het werd opnieuw verkocht, deze keer aan de huidige eigenaar WestCord Hotels, voor een bedrag van 30 miljoen euro. Ter vergelijking: een nieuw cruiseschip bouwen, kost vandaag al gauw 500 miljoen euro, tot het dubbele voor de allergrootste exemplaren.”
Voor de nieuwe bestemming werd ook het interieur verder aangepast. “Vroeger waren er aan boord van het schip zo’n 600 hutten, nu zijn er dat nog 250. Sommige hutten werden een kantoor, andere werden dan weer samengevoegd om grotere kamers te creëren. Ook het gebruik van het schip is veranderd, nu er tal van zalen zijn ingericht voor events of congressen”, zegt Krijnen. “Vandaag zijn er ook geen hutten meer nodig voor de bemanning, die kunnen na hun shift gewoon huiswaarts keren. De grote koelcellen zijn ook niet meer nodig. Die worden nu gebruikt als escaperoom.”
Lees verder onder de foto.
High tea
Van zijn reis met het ‘ss Rotterdam’ richting New York herinnert Klaas Krijnen zich nog dat het aan boord bijzonder gezellig toeven was. “Het was een andere wereld. Er hing een heel aangename sfeer, met high teas en heel wat amusement elke avond”, vertelt hij. “Het schip beschikte ook over een buiten- en een binnenzwembad. Het buitenzwembad is nu een ondiep kinderbad geworden, en het binnenzwembad beneden in het schip is buiten gebruik. Het is er nog wel en je kunt het ook nog bezoeken met een gids.”
Een bestemming van het ‘ss Rotterdam’ als museumschip was het ideaalbeeld voor de stichting, al besefte men dat dat niet realiseerbaar was. “Het hotelschip zoals het nu ligt aangemeerd, is voor ons het beste alternatief, met een commerciële insteek om het behoud van het ‘ss Rotterdam’ te financieren. Bovendien leeft het schip daardoor en blijft het in goede, originele staat. Aan boord zijn er tal van vrijwilligers aanwezig, enerzijds om info te geven maar anderzijds ook om zaken te restaureren of te repareren als dat nodig is. Dankzij het hotelschip heeft de hele wijk rond Katendrecht ook een hele upgrade gekregen.”
Mooiste plekje
“Wat het mooiste plekje is op het schip? Dat is voor mij een heel moeilijke vraag, misschien wel de grand ballroom achteraan op het schip met het hoge plafond en de grote wandschildering (zie foto), maar het is bijzonder moeilijk om te kiezen hoor”, verzekert Krijnen ons.
Overnachten of een bezoekje brengen aan het schip kan voor iedereen, en wie wil kan een steentje bijdragen en donateur worden. Zij krijgen twee keer per jaar een magazine toegestuurd en een mooie kalender, die intussen een collector’s item is geworden. “Een donatie kan al vanaf 20 euro voor mensen met een kleine beurs, maar het gemiddelde is aardig veel hoger”, geeft Krijnen nog mee. Meer info vindt u op de website van de stichting.
