Sinds de melding van de eerste zieke eind april, werd koortsachtig gezocht naar de bron van de besmetting. Toen de omvang van de legionella-uitbraak duidelijk werd en op 13 mei een eerste dodelijk slachtoffer viel, werden in de koeltorens van havenbedrijven in de Zuidelijke Gentse kanaalzone desinfecties uitgevoerd. Pas eind mei meldde het Vlaams Agentschap Zorg en Gezondheid dat er op basis van laboratoriumresultaten een match was gevonden. Met wetenschappelijk DNA-onderzoek zou een link tussen minstens vijf slachtoffers en een besmette koeltoren aangetoond zijn. Om het gerechtelijk onderzoek niet te schaden, werd de identiteit van het bedrijf niet bekendgemaakt.

Medeleven en maatregelen

Vandaag dinsdagmiddag kwam Stora Enso zelf met een mededeling dat het vermoedelijk verantwoordelijk is voor de uitbraak en dat het maatregelen neemt. “Als een lang-bestaand lid van de gemeenschap, willen we ons medeleven betuigen aan de getroffen mensen en hun families. De fabriek neemt maatregelen, zoals bemonsteringen en desinfecties, in nauwe samenwerking met de autoriteiten en met internationale en nationale legionella-experten. De koeltoren is tijdelijk stilgelegd voor een grondige reiniging en desinfectie. Hij is daarna opnieuw opgestart, met strikte monitoring en na goedkeuring door het Vlaams Agentschap Zorg en Gezondheid.”

Juridisch staartje

Op de vraag van Belga naar de juridische gevolgen van de dodelijke legionella-uitbraak, zegt jurist Tom Vander Beken van de Universiteit Gent dat de verantwoordelijke(n) effectieve straffen riskeren. Als de oorzaak zou liggen bij een ontoereikend onderhoud van de bewuste koeltoren, zal de bedrijfsleiding zich moeten verantwoorden voor inbreuken op de milieuwetgeving. Maar ook als er geen sprake is van inbreuken op de milieuwetgeving, kan het bedrijf aansprakelijk gesteld worden.

Vander Beken: “Elk gebrek aan voorzichtigheid of voorzorg, hoe licht ook en los van een eventuele overtreding van een specifieke regel, is een fout die aanleiding kan geven tot strafrechtelijke vervolging.” In dat geval kan zowel het bedrijf (de rechtspersoon), als de directie (de natuurlijke persoon) aansprakelijk gesteld worden. Wie onopzettelijk iemands dood veroorzaakt, wordt gestraft met gevangenisstraffen van drie maanden tot twee jaar en met een geldboete. Op onopzettelijke slagen en verwondingen staan acht tot zes maanden gevangenisstraf.

Schadevergoeding

Bovendien kunnen slachtoffers ook een schadevergoeding vragen wanneer de misdrijven bewezen worden. “Zeer grote schadevergoedingen (zoals we in de VS kennen) zijn dat in de regel niet”, zegt Vander Beken. “Het principe is dat de werkelijke schade wordt vergoed. Dit kan materiële schade zoals ziekenhuiskosten of loonverlies zijn, of morele schade zoals het verlies van een partner.”

Voor alle duidelijkheid: het is eerst aan een rechtbank om te oordelen of papierfabrikant Stora Enso verantwoordelijk is voor de dodelijke legionella-uitbraak.

Roel Jacobus