Zes jaar North Sea Port: Daan Schalck over de ambities van de haven
North Sea Port bestaat als Nederlands-Vlaamse fusiehaven zes jaar. Over de grens heen in het havengebied resultaten realiseren, was de ambitie om zo verder te groeien tot een Europese tophaven. Deze bijdrage kunt u ook lezen in de jubileumeditie van het magazine ’10 jaar Flows’ van december 2023.
Op de Vlaams-Nederlandse Top in Gent in 2016 werd de fusie tussen Zeeland Seaports (de havens van Vlissingen en Terneuzen) en de haven van Gent voor het eerst formeel geagendeerd. De nieuwe naam werd in december 2017 bekendgemaakt: North Sea Port. Vijf jaar later kende de goederenoverslag via zeevaart het beste jaar ooit. Met 73,6 miljoen ton werd in 2022 voor de derde keer sinds de fusie een recordjaar geboekt, circa 10% meer dan bij de start. Er werd duizend hectare beschikbare gronden uitgegeven om investeerders een plek te geven. Ook de werkgelegenheid steeg: van 95.000 (in)directe jobs naar 102.000 jobs. Dit leidde tot een toegevoegde waarde van 12,6 miljard euro, aldus cijfers van het havenbedrijf van begin 2023.
Recordjaar
De coronapandemie gaf in 2020 de overslag een mokerslag: een verlies van 13%. Op twee jaar tijd was het verlies goedgemaakt. De oorlog in Oekraïne in 2022 hakte vervolgens in op handelsrelaties. De overslag uit Rusland kende een verlies van 15% en werd ingehaald door die van de Verenigde Staten. De handel met Oekraïne is gehalveerd. De oorlog leidde tot een energiecrisis met grote impact op bedrijvigheid en prijzen in Nederland en België. Het recordjaar werd toch behaald omdat de aanvoer van de grondstoffen bleef toenemen. In de eerste 9 maanden van 2023 daalde de overslag daarentegen met 11,6%, vooral door recessiegevoelige massagoederen als bouwmaterialen, kolen, staal, gas- en dieselolie.
Opdrachten
North Sea Port heeft drie opdrachten meegekregen van de aandeelhouders (provincies en gemeenten): inzetten op economische ontwikkeling en werkgelegenheid, duurzaamheid en klimaat en een financieel gezonde basis. CEO Daan Schalck: “De ontwikkeling van de haven gaat niet langer om louter tonnages. Klimaat, jobs en energie zijn voortaan richtinggevend.” Om de haven verder te ontwikkelen als Europese tophaven wordt de komende jaren geïnvesteerd in circulaire economie, klimaat, energie, logistieke keten, toekomstbestendige infrastructuur en digitalisering. Aandachtspunten in de verduurzaming van de industriecluster zijn de overbelasting van het Zeeuwse elektriciteitsnet en het uitblijven van een 380kV-stroomverbinding van Terneuzen met de rest van Nederland.
CO2
De strategie van de haven verandert hiermee niet, zegt Schalck. “Het behalen van CO2-doelen blijft een en-enverhaal. Er zijn dit voorjaar goede afspraken gemaakt over het mogelijk maken van CO2-transport over de grens in de toekomst. Yara, Dow en Zeeland Refinery hebben intentieverklaringen getekend met betrekking tot een forse reductie in 2030. Transformatie richting een duurzame haven zal vooral plaatsvinden door inbreiding.”
Provinciaal bestuurder Jo-Annes de Bat, portefeuillehouder North Sea Port: “De prestaties van de afgelopen jaren, ook op het vlak van inzet voor duurzaamheid, zijn gewoon prima. Als vertegenwoordiger van de provincie in Den Haag pleit ik voor versnelling van de aanleg van de 380kV-verbinding.” De horizon is nu 2035. “We weten wat we willen, de procedures zijn in gang gezet, hoe eerder die verbinding er is, hoe beter.”
———————————-
Doelen
– Rail Ghent Terneuzen: verbetering en realisatie grensoverschrijdend spoor.
– Waterstofnetwerk: realisatie van één grensoverschrijdend pijpleidingennetwerk (2026/2027).
– CO2-ambitie: 50% minder uitstoot tegen 2030, een klimaatneutrale haven tegen 2050.
– Veiligheid: North Sea Port, Veiligheidsregio Zeeland en Brandweerzone Centrum slaan de handen ineen voor grensoverschrijdende incidentenbestrijding, ook in het kader van ondermijnende criminaliteit.
– Samenwerking tussen Europese middelgrote havens (onder andere Green Corridor met Göteborg).
– Efficiëntere scheepvaart: meer doorgedreven planning en betere afspraken tussen ketenpartners.
——————————–
Geschiedenis kanaal
De activiteiten van North Sea Port concentreren zich rond het kanaal Gent-Terneuzen. Een gegraven verbinding tussen Gent en de Westerschelde bestaat al sinds de 16e eeuw. In 1547 leverde keizer Karel V een vergunning af voor het graven van de Sassevaart of Gentse Vaart tussen Rodenhuize en zeearm de Braeckman. Koning Willem I besliste in 1823, toen België nog deel uitmaakte van het Verenigd Koninkrijk der Nederlanden, de Sassevaart te verlengen naar Terneuzen. Dit kanaal werd vanaf 1870 verdiept en verbreed. In 1963 werden twee nieuwe sluizen in Terneuzen gegraven, een voor de binnenvaart en een voor de zeevaart. De Nieuwe Sluis Terneuzen moet eind 2024 gereed zijn. Die wordt 427 meter lang en 55 meter breed en is geschikt voor grote zeeschepen met een diepgang tot 14,5 meter.
