Bernard Gustin: “Ik geloof in een ‘alliance’ zoals in de luchtvaart”
Het laatste Flowsmagazine had ‘duurzaamheid’ als thema. Daarin ook een bijdrage over Lineas. CEO Bernard Gustin haalde met Marie Delvaulx een ESG-expert aan boord. Haar rol: bekijken wat de opportuniteiten zijn op het vlak van duurzaamheid en ze binnen de raad van bestuur hoog genoeg op de agenda zetten.
Volgens Bernard Gustin is ESG (Environmental, Social and Governance) een heel belangrijke problematiek die niet expliciet genoeg wordt gecommuniceerd. “Daarom heb ik Marie Delvaulx een jaar geleden gevraagd om toe te treden tot de raad van bestuur. We zien bijvoorbeeld dat het spoorvervoer, als een van de oplossingen voor een van onze grote maatschappelijke problemen, toch niet gepositioneerd is op dat vlak”, zegt hij.
Delvaulx heeft een achtergrond in duurzaamheid. “De laatste tien tot vijftien jaar heb ik in de retailsector en bij non-profit netwerkorganisaties rond duurzaamheid gewerkt. Dus mijn rol en intentie binnen de raad van bestuur is om duurzaamheid hoog genoeg op de agenda te zetten en samen met de teams die er dagelijks mee bezig zijn, te bekijken wat de opportuniteiten en uitdagingen zijn.”
Industrie decarboniseren
Gustin wil het met Lineas en de hele spoorindustrie beter doen op het vlak van duurzaamheid: “Een trein betekent zesmaal minder uitstoot en ook zesmaal minder energieverbruik, hoewel onze vloot nog gedeeltelijk op diesel rijdt. We willen Lineas in eerste instantie echt positioneren als een ESG-asset door het feit dat we de industrie helpen te decarboniseren. Ik definieer Lineas als ‘decarboniser of the supply chain of the industry’, niet als spoorbedrijf. Voor onze grote klanten is het cruciaal dat hun supplychain zo groen mogelijk is.”
“We hebben duidelijke doelstellingen waarmee we inspelen op de Akkoorden van Parijs, met projecten om onze carbon footprint naar omlaag en op een zekere dag op nul te krijgen. We testen verschillende technologieën, alternatieve brandstoffen en hybride locomotieven met een batterij die oplaadt tijdens het rijden. Daarmee kunnen we zonder emissie op batterij rijden op niet-geëlektrificeerde sporen. We zijn zelf vragende partij om een waterstoflocomotief te gebruiken. Dat is nog geen evidente oplossing maar we moeten er alles aan doen opdat in de toekomst partijen die niet op een geëlektrificeerd netwerk zitten, ook emissievrij kunnen opereren”, legt de CEO uit.
Treinbestuurders
Naast de technologie probeert Lineas de bestaande uitstoot zo ver mogelijk naar beneden te brengen met de inbreng van medewerkers/treinbestuurders. “Hoe je rijdt, kan een echte impact hebben op de uitstoot. We moeten ook proberen onze assets zoveel mogelijk te gebruiken en niet stil te laten staan want dat leidt tot nutteloze emissies. Het ESG-comité onder voorzitterschap van Marie monitort of we met al die acties goed genoeg bezig zijn”, zegt Gustin.
“Het is belangrijk dat die monitoring gebeurt voor een aantal pijlers binnen de duurzaamheidsstrategie waar ‘Responding to climate change’ er een van is. Eco-driving is daar een KPI (key performance indicator) van. Belangrijk binnen de raad van bestuur is ook dat we niet alleen zeggen wat we willen doen, maar ook doelstellingen hebben en die jaar na jaar meten”, vult Delvaulx aan.
Hybride loc, HVO, FAME en waterstof
Als het over alternatieve energiebronnen gaat, ziet Gustin een hybride locomotief als een voor de hand liggende oplossing: “Men is er nog niet uit welke technologie moet gebruikt worden. Een hybride loc is heel gemakkelijk. Als een langeafstandstraject uitmondt op een niet-geëlektrificeerd netwerk voor de last/first mile, bijvoorbeeld in de haven van Antwerpen, kan de loc overschakelen op batterij voor de laatste kilometers.”
“Het grootste probleem zijn rangeerlocomotieven die lokaal in een haven op een bijna 100% niet-geëlektrificeerd net rijden. Daarvoor is ‘sustainable fuel’ (zoals de biodieselvarianten HVO en FAME) een gemakkelijke oplossing. Dat neemt niet weg dat we ook naar waterstofloc’s kijken. We waren bereid om nog dit jaar een test te doen, maar omdat we afhankelijk zijn van overheidssteun, is het nog niet duidelijk of dat nog zal gebeuren. We werken hiervoor samen met CMB in Antwerpen. Die doet hetzelfde met zijn schepen. Alleen moet die waterstof met groene energie geproduceerd worden en moet er voldoende capaciteit opgebouwd worden. Ik zie dat Antwerpen veel grote plannen heeft op dat vlak en bovendien is het een goede locatie om zoiets op te starten”, zegt Gustin.
Subsidies nodig
Betekent duurzaam transport ook duurder transport? “Elk bedrijf kan CO2-emissiedoelstellingen hebben, maar zijn die hoog of ambitieus genoeg om de akkoorden van Parijs te realiseren? “Daarom is het ‘Science Based Target Initiative’ (SBTI) ontstaan, die alle bedrijven hopelijk zullen ondertekenen om klimaatdoelstellingen vast te leggen in lijn met de Akkoorden van Parijs. Lineas is ondertekenende partij en hoopt dit jaar die targets te kunnen laten valideren door SBTI”, vertelt Delvaulx.
“Dus als de vraag luidt of het duurder is? Elk bedrijf dat naar zijn indirecte emissies kijkt in zijn supplychain, moet op een bepaald ogenblik zelf ‘science based targets’ ondertekenen en dat kan wel tot een sneeuwbaleffect leiden. De impact op het milieu zal sowieso duurder zijn als we niets doen, want dan hebben we gewoon geen leefbare planeet. Ik geloof sterk in partnerships. Het hoeft niet duurder te zijn, maar samenwerkingen met de juiste partners is belangrijk, net als over de juiste kennis beschikken, die niet enkel inhouse zit”, vervolgt Delvaulx.
“Er zijn vandaag goedkopere oplossingen (lees: het wegvervoer) maar die hebben op de omgeving een duidelijk nefaste impact. Toch blijven ze sterk gesubsidieerd. Jaarlijks gaan daar 2,7 miljard euro subsidies naartoe, deels ook bestemd voor buitenlandse bedrijven. Als men zegt dat men hiermee de tewerkstelling in België wil houden, is dat een verkeerde redenering. Die buitenlandse bedrijven creëren geen enkele job in ons land, terwijl wij schreeuwen om treinbestuurders. Het is een kwestie van shift”, zegt Gustin.
“De impact van het spoor op de maatschappij is vandaag misschien duurder, maar is die andere modus niet te goedkoop tegenover de last die hij veroorzaakt? Ik denk persoonlijk dat we niet van subsidies afhankelijk moeten zijn, maar dat gewoon de juiste kost moet toegewezen worden. Kijk naar single wagon load. Om die competitief te maken tegenover wegvervoer, hebben we subsidies nodig. Zolang er honderdmaal meer subsidies naar die andere modus gaan, zullen wij die subsidies blijven nodig hebben”, onderstreept de CEO.
‘Journey’ met doelstellingen
Binnen het ESG-comité van Lineas zijn vier pijlers ontwikkeld. “Ten eerste is dat ‘Responding to climate change’. Een tweede is hoe we onze eigen supplychain kunnen verduurzamen door samen te werken met leveranciers en de hele supplychain. Een derde is ‘human capital’. Je kan de mooiste strategie hebben, maar als je je mensen niet mee hebt in die strategie, sta je nergens. We hebben ook een aantal KPI’s en doelstellingen ontwikkeld rond ‘wellbeing’ waarmee we naar 2027 toe een ‘Great Place to Work’ willen zijn. De laatste pijler is alles wat Lineas doet, zichtbaar maken, zodat je je eigen mensen en andere bedrijven mee hebt in je verhaal. Het is als een ‘journey’ met doelstellingen die je deelt met medewerkers, leveranciers en klanten en waarmee je samen dingen behaalt”, benadrukt Delvaulx.
ESG als competitief voordeel
Gustin is ervan overtuigd dat een open en uitgeklaarde positie op het vlak van ESG een competitief voordeel kan zijn voor Lineas. “Dus willen we die ‘journey’ maken zonder compromissen. De grote uitdaging is om alle schakels in de supplychain mee te krijgen. Ik geloof in een ‘alliance’ zoals in de luchtvaart. We moeten kunnen rekenen op partners die onze principes volgen. De dag dat we zo’n ‘alliance’ op poten kunnen zetten, zal dat echt een verschil maken. We zijn bezig met partners die meedenkend zijn en het ESG-gedeelte zal daarvan een groot onderdeel zijn”, besluit hij.
