De tweede presentatie van de jaarcijfers sinds de vorming van de fusiehaven Port of Antwerp-Bruges kleurde opnieuw rood. Na de achteruitgang met 0,7% tot 286,9 miljoen ton in 2022, bedroeg de klap in 2023 maar liefst 5,5% tot 271 miljoen ton. “Als wereldhaven zitten we in het middelpunt van geopolitieke spanningen en economische moeilijkheden”, verklaart CEO Jacques Vandermeiren. “De internationale context is zeer volatiel. Er is de oorlog in Oekraïne, de vrees voor een verdere escalatie in het Midden-Oosten, de inflatie in de eurozone ten gevolge van de energiecrisis, de trend van regionalisering omwille van protectionisme en de haperende Chinese economie.”

In die moeilijke omstandigheden verloren voor het eerst alle segmenten trafiek. De containers daalden met 6,3% tot 137,2 miljoen ton of met 7,2% tot 12,5 miljoen teu. “Men zou kunnen afleiden dat dit een zeer slecht jaar is, maar ik wil dit onmiddellijk nuanceren”, zegt hij. “Wanneer binnenkort de naburige havens met hun cijfers naar buiten zullen komen, zal blijken dat wij 1% marktaandeel in de Hamburg-Le Havre range wonnen.”

Lees verder onder de foto.

Impact energiekost

Het tweede grootste segment vloeibare bulk daalde met 2,1% tot 88,7 miljoen ton. De chemiesector staat in Europa onder druk door de hoge kosten voor energie, grondstoffen en lonen aan de ene kant en een teruggelopen vraag aan de andere kant. Dit resulteerde in een daling van de overslag van chemicaliën van 8,1%. “Het vloeibaar aardgas (lng) in Zeebrugge kende na het vorige topjaar maar een lichte terugval”, meldt Vandermeiren. “We zagen dankzij een heropleving in de luchtvaart ook een groei in diesel en kerosine.”

Het droge bulksegment ging met 13,9% achteruit tot 14,8 miljoen ton, voornamelijk na de tijdelijke heropleving van steenkool tijdens de Europese energiecrisis in 2022. Ook de energie-intensieve productie van meststoffen verschoof van Europa naar goedkopere continenten.”

Autohaven boomt

De totale roll-on/roll-off trafieken kenden een lichte terugval van 2,1% tot 21 miljoen ton. “Daarin zat een sterke groei van de autotrafiek, met 9% meer nieuwe wagens tot 3,6 miljoen exemplaren, waarvan 2,6 miljoen import en 1 miljoen export”, duidt Vandermeiren. “Een niet onbelangrijke speler zoals BMW heeft omwille van congestieredenen de behandeling van wagens van Bremen naar Zeebrugge verschoven. Dit geeft aan hoe sterk onze havengemeenschap in roro is”, gaat hij verder. “Ook in Port of Antwerp-Bruges kampen we met uitdagingen rond congestie, maar dat vangen we op met de bouw van parkeergarages: de eerste bij AET is klaar, de tweede is in aanbouw. Ook in Zeebrugge verwachten we drie gelijkaardige investeringen.”

“Maar, de volumes in high & heavy equipment en tweedehandsvoertuigen daalden gevoelig”, zegt hij. “De niet-begeleide vracht naar het Verenigd Koninkrijk daalde met 4,9%. De overslag van en naar Ierland daarentegen groeide sterk (+17,9%) en ook de Scandinaviëtrafieken hielden stand.”

Staal

Ten slotte daalde het volume conventioneel stukgoed met 18,8% tot 10 miljoen ton. “In economische moeilijke tijden heeft staal het ook moeilijk”, zegt hij. Door een afname van de Europese staalproductie en een lagere vraag, daalde de overslag van staal met 16,9% waarbij export (-15,5%) beter standhoudt dan import (-17,9%). “Antwerpen behield zijn positie van toonaangevende staalhaven, maar voor die productgroep viel de economische vraag terug. Tegelijk werden er omwille van de lagere containertarieven weer heel wat staalproducten via containers vervoerd.”

2024

Wat zal het jaar 2024 brengen? “2023 was geen ‘back to normal’-jaar. Dat verwacht ik ook niet van dit jaar, maar we gaan er ook niet van uit dat het fors zal verslechteren”, zegt hij. “De crisissen zullen niet snel gaan liggen. We moeten onze toekomst daarom in eigen handen nemen. De fusie, efficiëntie en een sterke strategie zijn hierbij belangrijk. We moeten aantrekkelijk blijven voor investeerders en onze strategische rol als pionier ook in de toekomst blijven spelen. Rechtszekerheid is daarbij cruciaal“, gaat hij verder. “We verwachten dan ook van de overheid snel duidelijkheid over een werkbaar vergunningenkader en correcte voorwaarden om als bedrijf te kunnen blijven functioneren en als topplatform investeringen te kunnen blijven aantrekken”, besluit Vandermeiren.

De komende tien jaar voorziet de haven een investeringsprogramma ter waarde van 2,9 miljard euro, onder andere in nieuwe infrastructuur zoals een kaaimuur voor de containerterminal Europa Terminal, de Royerssluis en restgronden op Linkeroever.

Auteurs: Roel Jacobus en Julie Desmet