Van de 16.000 binnenvaartschepen die actief zijn in Europa, varen er op dit moment slechts 0,4% op groene energie. Nochtans is de eerste stap voor een vergroening in de binnenvaart al in 2018 gezet met de ondertekening van de ‘Verklaring van Mannheim’. De doelstelling is om tegen 2035 35% van de broeikasgassen en luchtkwaliteit-emissies te reduceren en tegen 2050 voor 90% emissieloos te zijn.

Met de Green Deal Binnenvaart, een gezamenlijk initiatief van De Vlaamse Waterweg, Departement Mobiliteit en Openbare Werken (MOW), Port of Antwerp-Bruges, North Sea Port, Kenniscentrum Binnenvaart Vlaanderen en de Federatie Belgische Binnenvaart, tonen nu een kleine negentig partners hun engagement om in sneltempo de binnenvaart te vergroenen. Ze deden dat vrijdagmiddag 23 juni 2023 in het Antwerpse Havenhuis.

Het moet snel gaan

“We mogen de investeringen uit het verleden niet vergeten”, zegt Jacques Vandermeiren, CEO Port of Antwerp-Bruges. “Zonder die inspanningen zouden we hier nu niet zitten. De Vlaamse regering heeft de afgelopen jaren heel wat geïnvesteerd in de infrastructuur van onze waterwegen om de modal split te realiseren. Zo is de verhoging van alle bruggen over het Albertkanaal een fantastisch en visionair plan geweest.”

“Willen we tegen 2050 klimaatneutraal zijn, dan zal het vanaf nu heel snel moeten gaan. Om snel te kunnen gaan, mag je ook niet teveel complexiteit op je pad tegenkomen. Met het samenbrengen van alle betrokken partijen kunnen we hierop anticiperen en die complexiteit vermijden. Als fusiehaven zijn we ervan overtuigd dat de binnenvaart meer dan ooit belangrijk is, getuige de meer dan 80.000 aanlopen per jaar in onze havens.”

VIAVIA

Met het VIAVIA-project (Vrachtvervoer Intelligent Aanpassen en Vergroenen via een Integrale Aanpak) wil de Vlaamse overheid het goederenvervoer over de weg, het water en in de lucht verduurzamen en een modal shift richting water en spoor bewerkstelligen. “Minister Peeters lanceerde een tijdje terug het VIAVIA-project”, zegt Chris Danckaerts, CEO van De Vlaamse Waterweg. “De Green Deal Binnenvaart is daar een belangrijk onderdeel van. Wij hebben de eer en het genoegen om met De Vlaamse Waterweg de trekker te mogen zijn van deze Green Deal. Alle partners die op een of andere manier betrokken zijn bij de binnenvaart willen we hierbij betrekken. Daarnaast willen we uiteraard ook de community verder uitbouwen en verruimen.”

De grootste uitdagingen: de financiering van dit verhaal, het beleidsmatige, regulariserende kader, en het uitrollen van de hele vergroeningsstrategie

“Er zijn al heel wat inspanningen geleverd en er is in 2022 al veel voorbereidend werk aan voorafgegaan. De bedoeling is om met de hele sector nu die omslag te maken. We zullen eerst moeten kijken naar de technologische mogelijkheden. De grootste uitdagingen: de financiering van dit verhaal, het beleidsmatige, regulariserende kader, en het uitrollen van de hele vergroeningsstrategie. Bijna negentig partners hebben hun engagement geuit om hun schouders onder het project te zetten. We starten vandaag en zijn ervan overtuigd dat we met deze groep van de Green Deal een opportuniteit zullen maken voor de toekomst.”

Oproep innovatieprojecten

De Vlaamse Waterweg lanceert in juli 2023 een innovatieve marktoproep voor proefprojecten die de vergroening in de binnenvaart kunnen ondersteunen op het vlak van alternatieve brandstoffen, directe emissiebeperking bij verbrandingsmotoren en/of propulsiesystemen. Voorwaarde is dat innovatieprojecten op korte termijn realiseerbaar zijn en binnen een periode van twee jaar te implementeren zijn op een binnenschip.  De Vlaamse Waterweg maakt hiervoor 1,5 miljoen euro vrij.