Unieke waterkering houdt Antwerpen droog bij stijgende waterspiegel
De Vlaamse Waterweg start eind 2024 met de bouw van een mobiele waterkering ter hoogte van de Antwerpse Scheldekaaien. Ze werd uitgebreid getest bij Deltares in het Nederlandse Delft en moet Antwerpen de komende decennia drooghouden.
Antwerpen is door zijn ligging aan de monding van de Schelde gevoelig voor overstromingen. Gemiddeld twee keer per jaar moet de huidige waterkeringsmuur manueel gesloten worden bij springtij, het moment waarop het verschil tussen hoog- en laagwater het grootst is. De muur wordt gesloten om de stad te beschermen tegen een mogelijke overstroming.
Sigmaplan
In het kader van het Sigmaplan, dat Vlaanderen beschermt tegen overstromingen vanuit de getijdenrivieren, moet de nieuwe mobiele waterkering Antwerpen de komende decennia vrijwaren van eventuele overstromingen in de toekomst. Omdat de mobiele waterkering verborgen zit in een betonnen constructie, blijft het zicht voor de bezoekers en bewoners van de Scheldestad behouden. Bij een stijgend waterpeil wordt de mobiele waterkering automatisch 90 centimeter naar boven gestuwd tot een hoogte van 9,25 meter, het geactualiseerde Sigmapeil.
“Het is de bedoeling dat de waterbeleving, de link tussen stad en stroom, bewaakt en bewaard blijft”, licht Chris Danckaerts, gedelegeerd bestuurder van De Vlaamse Waterweg, toe. “Daar waar de aantrekkingskracht van de Schelde voor het publiek groot moet zijn, hebben wij geopteerd voor een mobiele waterkering. Het waterpeil moet dus sturend zijn voor het automatisch activeren van de waterkering. Zolang er geen springtij of stijgend waterpeil is, verdwijnt de waterkering opnieuw in de kaaimuur.”
Uniek in wereld
De Vlaamse Waterweg gunde de bouw van de mobiele waterkering aan de tijdelijke maatschappij Artes Roegiers-Aggeres, die zal instaan voor het concept, het ontwerp, de bouw en het onderhoud gedurende de volgende 15 jaar. Aan het totaalproject hangt een prijskaartje van zo’n 20 miljoen euro.
Om de impact van de golven optimaal te kunnen uittesten, werd er samengewerkt met Deltares, het Nederlandse kennisinstituut voor water en ondergrond in Delft. Deltares beschikt over een unieke 300 meter lange golfgoot waar golven van meer dan 4,5 meter hoog gesimuleerd kunnen worden. In Delft werd een stukje mobiele waterkering nagebouwd en uitgebreid getest.
“We spreken hier over een Vlaamse innovatie en realisatie, die bovendien uniek is in de wereld”, zegt Koen Segher, projectingenieur bij De Vlaamse Waterweg. “De condities die we moeten genereren op ware grootte in combinatie met de stormcondities waartegen we ons willen beschermen, kunnen alleen hier gesimuleerd worden.”
Vier jaar
Eind 2024 zal de bouw van de mobiele waterkering gefaseerd starten. De werken zullen zo’n vier jaar duren. “Alles start met de stabiliteit van de huidige kaaimuur”, zegt Segher. “De stabilisatiewerken aan de kaaimuur zijn op dit moment nog lopende. Daarna starten we met de fundering, dan bouwen we de waterkering en het openbaar domein over een totale lengte van 1,5 kilometer. We starten ter hoogte van het voormalige Loodswezengebouw en werken van daar stelselmatig richting Antwerpen-Zuid. Als de mobiele waterkering klaar en functioneel is, breken we pas de oude waterkeringsmuur af. Tegen 2029 moet alles klaar zijn.”
