Het departement Mobiliteit en Openbare Werken (MOW) is gestart met een reeks publieke infomarkten (zie verderop in het artikel) in het kader van de opmaak van het strategisch beleidsplan Kustvisie. Daarin komen maatregelen om onze kust te beschermen tegen een verdere zeespiegelstijging met drie meter en voornamelijk tegen de grotere impact die een zogenaamde duizendjarige storm dan zou kunnen hebben.

“Het voorbije anderhalf jaar bestond uit samen rekenen en tekenen”, zegt Alexander D’hooghe, vertegenwoordiger van het consortium voor onderzoek en cocreatie Hoogtij(d). “In een proces van collectieve intelligentie, verzamelden we onderzoek door experten, gevolgd door overleg met een negentigtal stakeholders uit economie, toerisme, natuur en overheden. Het huidige maatregelenpakket Kustveiligheid beschermt de havens en stranden tot een stijging van 0,5 meter. Kustvisie mikt in stappen tot 3 meter. Vergelijk het met pensioensparen: jaarlijks iets voor de lange termijn opzij zetten.”

Eilanden afgevoerd

In plaats van zelf één best mogelijke oplossing naar voren te schuiven, zijn de beleidsmakers wettelijk verplicht om het publiek diverse alternatieven aan te bieden. Na de inforonde moet dat tegen begin 2024 tot één keuze per locatie leiden. Wat er al zeker níét komt, is een reeks eilanden net buiten de kust. “We onderzochten vier eilandenbogen: tussen Blankenberge en Zeebrugge, Oostende en Zeebrugge, Zeebrugge en het Zwin, en een XXL-versie over dat hele traject”, zegt projectleider Kustvisie Edward Van Keer van MOW. “Ze werden niet-redelijk bevonden wegens de grote impact voor de scheepvaart en het toerisme. Bovendien is er heel veel zand en onderhoud voor nodig.”

De keuze voor de stranden is vrij simpel: ofwel de dijken en duinen ter plekke verhogen ofwel de strandlijn met bijhorende ophogingen verder zeewaarts schuiven. Voor de havens zijn er nog meer alternatieven mogelijk, telkens op maat van de specifieke situatie. “Ten slotte wordt de Kustvisie ook afgestemd op het Sigmaplan voor de Scheldedelta en is er overleg met onze buurlanden Frankrijk en Nederland”, besluit Van Keer.

Zeebrugge open houden

In Zeebrugge wordt voorgesteld om de ‘open havenmond’ te behouden, zodat de haven snel en permanent toegankelijk blijft. Het nadeel is dat de impact van de zeespiegelstijging moet opgevangen worden door het ingrijpend verhogen van kades, stormmuren en terminals. Deze optie wordt ook bestudeerd voor het geval van een beperkte zeespiegelstijging in Oostende.

Een tweede optie is het bouwen van een sluis, zodat de achterliggende haveninfrastructuur niet verhoogd moet worden. Het nadeel daarvan zijn wachttijden voor de scheepvaart. Deze optie is mogelijk voor de havens van Oostende en Blankenberge, de jachthaven van Zeebrugge en achterin de haven van Nieuwpoort.

Sluis bij hoogwater dicht

De derde optie is een stormvloedkering, die alleen bij een grote storm wordt afgesloten. Daardoor moet de achterliggende infrastructuur slechts voor de ‘normale’ zeespiegelstijging verhoogd worden. Deze optie is mogelijk voor de havens van Oostende, Blankenberge en Nieuwpoort en de jachthaven van Zeebrugge.

De vierde opties is een open sluis: een combinatie tussen een stormvloedkering en een sluis. Naarmate de zeespiegel verder stijgt, zal de stormvloedkering meermaals gesloten worden en kan hij worden uitgebreid met een sluis die bij hoogwater dicht blijft. Deze optie is mogelijk voor de haven van Blankenberge en de jachthaven van Zeebrugge.

Havens verder in zee

“Behalve in Zeebrugge, dat zich al ver in zee uitstrekt, wordt het in elke andere haven nodig om de strekdammen te verlengen. Dit om de eenvoudige reden dat als we stranden zullen versterken of verder zeewaarts schuiven, er makkelijker en meer zand naar de haventoegangen zal spoelen. Bovendien zullen we bij de eventuele keuze voor een sluis in Oostende, de strekdammen 800 à 900 meter moeten verlengen om de schepen veilig tot stilstand te laten komen vooraleer ze de sluis binnenvaren”, zegt D’hooghe. Niettemin pleit Voka-Kamer van Koophandel West-Vlaanderen ervoor om het momentum van de kustbescherming te gebruiken om Zeebrugge verder zeewaarts uit te breiden.

De tijd gaat verrassend snel. “In Oostende is de huidige marge voor de zeespiegelstijging slechts 30 centimeter, waardoor er voor 2030 een beslissing moet genomen worden om in de decennia daarna tot realisatie over te gaan. In Zeebrugge, waar zeer veel infrastructuur verhoogd moet worden, verwachten we een stijging van 40 centimeter tegen 2060. In Blankenberge ligt het kantelpunt rond 30 centimeter.”

Infomarkten deze week

Nog tot 2 juli kunnen alle geïnteresseerde burgers en bedrijven feedback geven. Deze week zijn er twee specifieke infomomenten waarop bedrijven uit de havens van Zeebrugge en Oostende konden inschrijven.

Voor het brede publiek was er op dinsdag 5 juni een eerste infomarkt in het gemeentehuis van Koksijde (voor de zone De Panne, Koksijde en Nieuwpoort). Deze week kun je de plannen nog bekijken en uitleg vragen op dinsdag 6 juni in zaal Thermae Palace in Oostende (voor Middelkerke en Oostende), woensdag 7 juni in het Cultuurcentrum in Blankenberge (voor Bredene, De Haan en Blankenberge) en donderdag 8 juni in zaal Ravelingen in Knokke (voor Zeebrugge en Knokke-Heist). Inschrijven kan via www.kustvisie.be, waar u ook alle info en documenten vindt.

Op de foto v.l.n.r.: Edward Van Keer (projectleider Kustvisie MOW), Charlotte Castelein (milieuschepen Koksijde) en Alexander D’hooghe (consortium Hoogtij(d)).