(Partnercontent) Circulaire Brusselse havenhub Stadsatelier de Ville
(Partnercontent) Het project ‘Stadsatelier de Ville’ werd in 2022 gekozen door de raad van beheer en kreeg een concessie van dertig jaar in de haven van Brussel. Oprichters van die tijdelijke vereniging, actief in de circulaire economie, zijn BC Materials en Herk&Red.
BC Materials verwerkt afgegraven grond van bouwwerven tot bouwmateriaal en Herk&Red, een investeringsmaatschappij van Democo, heeft ook een afdeling rond het hergebruik van bouwmaterialen voor nieuwbouwprojecten in Brussel.
Stadsatelier de Ville wil een circulaire hub voor bouwmaterialen zijn, gericht op productie, verdeling, opleiding én innovatie. Stadsatelier de Ville zal ook ruimtes verhuren en samenwerking stimuleren op de site met andere partners uit de circulaire economie. Sonian Wood Coop bijvoorbeeld, dat hout uit het Zoniënwoud verwerkt, of Natura Mater, een adviesbureau voor duurzame bouwmaterialen. Tournevie, een bedrijf dat gereedschap verhuurt, is er ook actief.
Verder zijn er nog BC architects die mee de opvolging van het masterplan en het design van de gebouwen zullen verzorgen. Op die manier zorgt de hub voor een activiteitenmix en past het geheel mooi in de duurzame economische transitie die Brussel wil bereiken. Stadsatelier de Ville is een duurzame troef voor het Port Business Park.
Het Stadsatelier de Ville wil daarnaast ook een architecturaal voorbeeld zijn en de principes van circulair bouwen toepassen voor zijn toekomstig kantoorgebouw. Er is in samenwerking met bouwmeester Brussel een architectenwedstrijd gelanceerd. Wie weet wordt het een gebouw opgetrokken uit uitgegraven aarde?
Kantoor bouwen met aarde
Ken De Cooman van BC Materials legt uit: ”Om te bouwen start men meestal met het afgraven van grond. In België gaat dat om 37 miljoen ton per jaar. 60% van de niet-vervuilde, onverstoorde grond wordt weggesmeten. BC Materials gebruikt dat ‘bouwafval’ om er nieuwe bouwmaterialen van te maken. We doen dat op de site zelf of in een productieplaats. Zo wordt afgegraven bouwgrond omgezet naar leemstenen en leempleister bijvoorbeeld, zonder extra verhittingsproces; CO2 neutraal dus. Zo worden geen nieuwe grondstoffen gebruikt om bouwmaterialen te maken en wordt iets dat als afval gezien werd, in zijn geheel gerecupereerd. De gebouwen die daarmee opgetrokken worden, en wellicht ooit ook weer afgebroken, geven op die manier geen extra belasting aan de omgeving. De grond die steen werd, zal terug grond worden.”
Lessen en workshops
BC Materials geeft nu al lessen en workshops waar ze praktische toepassingen laten uittesten door studenten, ingenieurs en potentiële bouwers, en bereikten in 2022 al duizend cursisten. Stadsatelier de Ville wil een baken worden van vernieuwing in de bouwindustrie, iedereen kan er inspiratie komen opdoen. De mindset om te kiezen voor duurzaam, zal langzaam groeien bij gebruikers en producenten. Goede praktijkvoorbeelden helpen daarbij.
Een nieuwbouwproject waar 5% van de bouwmaterialen van recuperatie afkomstig is, wordt als ambitieus gezien. BC Materials verwacht voor het nieuwe kantoorgebouw op de site minstens 50 à 80% hergebruik van materialen. Het bedrijf wil een voorbeeld zijn bij het optrekken van zijn nieuwe gebouw op de site, een gebouw waar ook partner Democo en de huurders in zullen huizen.
Brussel voortrekker
Brussel is een voortrekker van de circulaire economie, en wordt door sommigen in Europa gezien als een pionier, met het programma ‘Be Circular & Shifting Economy’, dat 111 maatregelen groepeert om de circulaire transitie te stimuleren, en vooral in de bouw, van hergebruik en vermindering van broeikasgassen een vanzelfsprekendheid te maken.
‘Circulair’ en de haven
De havens spelen in de ontwikkeling van de circulaire economie een cruciale rol: zij zijn dé hub voor in-en uitvoer van materialen, zij hebben de license-to-operate voor overslag van goederen. Ook voor de verwerking van die goederen, zoals afvalverwerking, zijn er weinig andere zones in Brussel die in aanmerking komen om nieuwe industriële activiteit te ontwikkelen. Industriële activiteit is er nu al in de havenzones. De logistieke flow van de materialen zal grondig veranderen, de circulaire economie creëert een nieuwe flow: ‘inverse logistics’.
Havens worden de hotspots van diverse bronnen van secundaire materialen. Goederen zullen opgehaald en teruggenomen worden, soms in kleine hoeveelheden en de haven zal dat moeten inpassen in haar nieuwe manier van werken, van opslaan en overslaan. Nieuwe spelers zullen zich vestigen in de havenzones en ook de bestaande industrie zal de transitie naar circulair maken. De keuze om een concessie te geven aan het Stadsatelier de Ville past dus precies in die strategische visie van de haven van Brussel. Een visie gericht op een duurzamere economie.
Urban mining
In een drukke stad als Brussel waar bouwafval zo snel mogelijk van een werf moet verdwijnen, is het een echte opportuniteit om selectief ontmanteld bouwafval dat opnieuw bouwelement kan worden, lokaal te kunnen stockeren op een site in het havengebied. Dat materiaal later hergebruiken in een nieuw bouwproject, betekent dat er geen nieuwe grondstoffen nodig zijn en geen extra transport van buiten de stad. Urban mining dus: de stad en dan vooral de bouwwerven ervan zijn de ‘mijn’ van de grondstoffen, niet de omgeving daarbuiten. De site zal niet alleen de fysieke verzamelplaats voor de grondstoffen zijn maar ook een plaats waar architecten, ingenieurs en projectontwikkelaars in synergie samen kunnen werken
“En wat een locatie, vlak bij Tour & Taxis”, zegt Pieter Broekaert van Democo
Dit artikel kwam tot stand in samenwerking met Vlaanderen Circulair.
————————————
Wilt u ook leren in de circulaire hub of heeft u vragen hierover?
Stel ze aan Pieter Broekaert via pieter.broekaert@democo.be.
Of aan Ken De Cooman info@bcmaterials.be.
