Naast vergrijzing spelen ook migratie, personeelstekort, klimatologische omstandigheden en macro-economische en financiële ontwikkelingen een rol.

Volgens de Donaucommissie zijn de loonverschillen met de zeevaart ook een factor die de arbeidsmarkt in de Donauregio beïnvloedt. Vanwege de hogere lonen kiezen meer starters/werkzoekenden voor de zeevaart als ze aan hun opleiding beginnen.

Regionale spreiding

Wat de werkgelegenheid in de binnenvaart in Europa betreft, is de algemene tendens in Oost-Europa eerder negatief. Reden hiervoor zouden de lagere lonen zijn. In vergelijking met West-Europa liggen de lonen in Oost-Europa erg laag. Statistische gegevens wijzen op een hoge migratie van Oost- naar West-Europa. Duitsland is het belangrijkste land van bestemming voor onder meer Tsjechische, Pools en Roemeense werknemers.

Vergrijzing

De arbeidsmarkt in de binnenvaart wordt ook beïnvloed door de vergrijzing van de beroepsbevolking. Langetermijngegevens voor België tonen aan dat de vergrijzing een probleem is binnen de groep van zelfstandige binnenschippers.

Veel jongeren geven de voorkeur aan een job aan land, met regelmatige werkuren en de mogelijk om het weekend thuis te verblijven. In West-Europa wordt ongeveer 80% van de binnenvaartondernemingen gerund door zelfstandige scheepseigenaren van wie de werktijden vaak niet volgens een vast schema kunnen worden gepland.

Die invloedfactor leidt tot een zeker tekort aan arbeidskrachten, voornamelijk gekwalificeerd personeel op leidinggevend niveau voor met name het vervoer van vloeibare lading. Andere invloedfactoren zijn van technische aard. Het werk wordt steeds technischer, waardoor binnenvaartondernemingen vaker op zoek gaan naar meer gespecialiseerde profielen die schaars zijn op de arbeidsmarkt.

Macro-economische factoren

De macro-economische context werd  de afgelopen jaren gekenmerkt door drie belangrijke crisissen: de coronapandemie, de oorlog in Oekraïne en de laagwaterperiodes in 2018 en 2022. Die hebben allemaal tot een daling geleid van de vraag naar goederenvervoer per binnenvaart en daarom ook op de vraag naar personeel in de sector.