In de eerste helft van 2023 werd er maar liefst 43 ton cocaïne, 3 ton heroïne en 161 kg MDMA in beslag genomen in de Antwerpse haven. Voor wat betreft cocaïne is dat een stijging met 21% ten opzichte van de eerste zes maanden van 2022.

“De cijfers nemen jaar na jaar toe”, zegt minister van Financiën en Fraudebestrijding Vincent Van Peteghem (CD&V). “Om dit probleem aan te pakken, is samenwerking erg belangrijk. Vandaag ondertekenen we een memorandum of understanding met de vier grootste terminaloperatoren van de Antwerpse haven om de scans op de terminals zelf te doen. Op die manier zitten we veel dichter op het proces en zal de slaagkans ook groter zijn.”

Explosie consumptie

Er is een exponentiële toename van de productie van drugs in Latijns-Amerika. Vanaf 2021 wordt er zelfs gesproken van een “explosie” in de productie. Er is eveneens een toename in de productie in Peru en Bolivia, maar voornamelijk in Colombia.

“We zien ook een explosie in de consumptie van cocaïne”, zegt administrateur-generaal van de Douane & Accijnzen Kristian Vanderwaeren. “Hier valt vooral de toegenomen consumptie in België en Nederland op. We moeten niet denken dat de cocaïne in Antwerpen aankomt en weer vertrekt naar elders. Door de hoeveelheden cocaïne die we aantreffen in ons Belgisch en Nederlands afvalwater, merken we dat er een grote toename is in het lokale gebruik van drugs. Ook in Portugal en Duitsland zien we een groei in consumptie.”

Eerste van vijf scanners

In december verwacht Vanderwaeren de eerste van vijf nieuwe mobiele scanners die zullen worden ingezet op de grootste containerterminals in de Antwerpse haven. Door de ondertekening van de MoU verbinden de terminals zich ertoe om zo efficiënt mogelijk mee te werken aan de strijd tegen de drugs.

“Het probleem is niet het scannen van de containers”, zegt Vanderwaeren. “Het probleem is het logistieke proces van het aanvoeren van die containers. Wij hebben ondertussen samen met de terminals al tests uitgevoerd om dit proces zo optimaal mogelijk te laten verlopen. Hoe beter dit proces verloopt, hoe meer wij kunnen scannen. In een ideaal scenario wil ik alle 350.000 containers die jaarlijks vanuit Latijns-Amerika komen, ook effectief scannen. Daar is de pakkans namelijk het grootst. Het is daarom belangrijk om met de terminals te kijken naar een zo efficiënt mogelijke doorlooptijd.”

Maatschappelijk weefsel

“Ook de private bedrijven dragen hun steentje bij aan de strijd tegen drugs”, zegt CEO van DP World, Dirk Van den Bosch. “We investeerden de voorbije jaren in toenemende mate in infrastructuur voor beveiliging, in bewaking en in personeel. En wij ondersteunen overheidsinitiatieven – zoals beveiligde containervrijstellingen met als voorbeeld CPu (Certified Pick-up) – in hun uitwerking en implementatie.”

“Al die inspanningen vormen een niet te onderschatten bijkomende uitdaging voor de containerterminals, zowel op financieel vlak als op het vlak van efficiëntie en personeel. Wij maken als bedrijven deel uit van het maatschappelijke weefsel en blijven ons dus engageren in de aanpak van de bredere maatschappelijke problemen zoals de drugscriminaliteit. Daarom ondersteunen wij met de grootste terminals het initiatief om alle risicocontainers te scannen, zelfs als dat een impact heeft op onze operationele flow”, besluit Van den Bosch.

Rederijen al aan boord

Eerder hadden ook al de vijf grote rederijen – MSC, Maersk, CMA CGM, Hapag-Lloyd en Seatrade – zich geëngageerd om de strijd tegen drugs op te voeren. Samen met de burgemeesters Aboutaleb van Rotterdam en De Wever van Antwerpen en nog enkele politici uit Nederland en België, werd eveneens een verklaring ondertekend. In die verklaring is een hele rist aan maatregelen opgenomen: slimme containers, containerzegels, een streng hr-beleid, onderlinge informatie-uitwisseling en hogere internationale veiligheidsstandaarden.

Ook de drie grootste Europese havens – Antwerpen, Rotterdam en Hamburg – vormen een internationale coalitie in de strijd tegen drugs. “Hamburg is cruciaal”, zei De Wever daarop in een reactie aan persagentschap Belga. “Met hen aan boord zitten de drie grootste havens van Europa op een lijn en zal de drugstrafiek niet langer de zwakste plek kunnen uitzoeken.”

Extra manschappen

De Belgische regering heeft 70 miljoen euro uitgetrokken voor nieuwe scanners en wil 108 extra douaniers rekruteren. “Die extra douaniers hebben we nodig om de vijf scanners te bemannen”, zegt Vanderwaeren. “De rekrutering loopt. We hebben er ondertussen 86 die in dienst zijn of onder contract. Eind dit jaar, wanneer de scanners worden geleverd, zullen we de nodige mensen aan boord hebben om alle scans te kunnen uitvoeren.”