Het gewapend conflict tussen Rusland en Oekraïne leidt meteen tot voelbare gevolgen voor de wereldeconomie en de logistiek. Flows verzamelt een stand van zaken vanuit meerdere bronnen, zoals Belga, VRT NWS en andere (internationale) platformen. De redactie ontvangt ook graag uw informatie vanuit of over logistieke bedrijven in Oekraïne, of Belgische logistieke bedrijven met zakelijke belangen in dat land. Die is welkom op redactie@flows.be.

Zondag 27/02/2022 – 20.00 uur

Het grootste vrachtvliegtuig ter wereld, de ‘Antonov An-225 Mriya’, is tijdens een Russische aanval op Oekraïne verwoest. Dat is bevestigd door de Oekraïense overheid. De in Oekraïne gebouwde ‘Antonov’, het grootste vrachtvliegtuig ter wereld en een van de grootste toestellen ooit gemaakt, was een uniek exemplaar.

Het vliegtuig zou onherstelbaar beschadigd zijn. De Antonov is ook het zwaarste vliegtuig ooit. Het vervoerde de zwaarste luchtvaartvrachten ooit. Het toestel is langer en heeft een grotere spanwijdte dan de Airbus A380, het bekende grootste passagiersvliegtuig ter wereld.
 

Zondag 27/02/2022 – 12.00 uur

Turkije lijkt nu toch geneigd om Russische marineschepen in de zeestraten te weren. Uitgezonderd zouden schepen van de Zwarte Zee-vloot terugkeren naar hun basis. Waar Turkije namelijk eerder sprak over een conflict, spreekt het nu formeel over een oorlog en dat biedt mogelijkheden volgens de Conventie van Montreux, om de Bosporus ten dele te sluiten. Eerder nam Turkije dat begrip niet in de mond, waardoor het land het Russisch  scheepvaartverkeer niet kon verbieden.
 

Zaterdag 26/02/2022 – 16.15 uur

Er blijven Russische zeeschepen aankomen en vertrekken vanuit Belgische havens. Zaterdag vertrok de ‘North Sea Port de Pola Alexia’, een klein vrachtschip dat droge bulk vervoert, rond 10.00 uur naar Sint-Petersburg. De komende dagen zal de Sv.Knyaz Vladimir aanmeren, een containerschip dat ook onder Russische vlag vaart. Dat heeft North Sea Port aan Belga bevestigd. “In- en uitgaande scheepvaart blijft momenteel zijn gang gaan”, klinkt het zaterdag officieel. “De economische sancties die de Europese Commissie vrijdag heeft ingesteld, zijn nog niet zichtbaar in het scheepvaartverkeer. Of dat kan wijzigen, hangt af van eventuele (inter)nationale sancties.”

Volgens de huidige planning zullen de komende week in North Sea Port nog een vijftal zeeschepen aanmeren die onder de Russische vlag varen of een Russische haven als volgende bestemming hebben. Het gaat ook om schepen die in Nederland aanmeren, dus niet enkel in Gent.
 

Zaterdag 26/02/2022 – 11.35 uur

In de nacht van vrijdag op zaterdag is het roroschip ‘Baltic Leader’ door de Franse autoriteiten onderschept. Het schip werd teruggebracht naar de haven van Boulogne. De ‘Baltic Leader’, die onder Russische vlag vaart, is onderschept bij de passage van het ‘Nauw van Calais’. De boot werd opgemerkt door de marine, die er patrouilleert om de doorgang van migranten te controleren. Samen met een douanevaartuig begeleidden zij de boot naar de Europakade in de haven van Boulogne-sur-Mer, waar zij rond 3.00 uur aankwamen.

Volgens de Fransen was het schip afkomstig uit Rouen, vervoerde het auto’s en had het toestemming om in Franse wateren te varen. Maar de Franse douane zal nu – in het kader van de sancties tegen Rusland – de werkelijke belangen achter de eigenaars en de lading verifiëren. Er zijn ongeveer twintig mensen aan boord. Ook hun papieren zulllen worden gecontroleerd. 
 

Zaterdag 26/02/2022 -10.50 uur

De Verenigde Naties roepen op tot een veilige doorvaart voor koopvaardijschepen, als reactie op drie incidenten met schepen sinds de Russische invasie in Oekraïne. De secretaris-generaal van de Internationale Maritieme Organisatie (IMO) roept alle partijen op om stappen te ondernemen om de bescherming van zeevarenden, schepen en lading te waarborgen.

Tot nu toe zijn drie incidenten met koopvaardijschepen bekend. De onder Turkse vlag varende bulkcarrier ‘Yasa Jupiter’, de onder Moldavische vlag varende tanker ‘Millennial Spirit’ en bulkcarrier ‘Namura Queen’ (Panama) werden getroffen. De meeste internationale schepen in de regio zijn uit het gebied vertrokken naar veiligere wateren. De belangrijkste havens van Oekraïne zijn dicht en worden volgens sommige bronnen steeds vaker gebombardeerd.
 

Zaterdag 26/02/2022 – 10.30 uur

De EU heeft nieuwe individuele en economische sancties opgelegd aan Rusland en een reeks Russische individuen. De sancties lijken op dit moment weinig impact te hebben op de grootste goederenstromen van en naar Rusland. Het pakket bereidt wel de bestaande financiële beperkingen verder uit, waardoor de toegang van Rusland tot de belangrijkste kapitaalmarkten wordt beperkt.

De EU verbiedt de verkoop, levering, overdracht of uitvoer naar Rusland van specifieke goederen en technologieën op het gebied van olieraffinage. De EU verbiedt ook de uitvoer voor goederen en technologie voor de luchtvaart- en ruimtevaartindustrie. Driekwart van de huidige commerciële luchtvloot van Rusland is gebouwd in de EU, de VS en Canada.

Daarnaast heeft de EU verdere beperkingen ingesteld op de uitvoer van goederen en technologie voor duaal gebruik, samen met beperkingen op de uitvoer van bepaalde goederen en technologie die zouden kunnen bijdragen tot de technologische versterking van de Russische defensie. Het gaat onder meer om producten zoals halfgeleiders en om geavanceerde technologieën.

Diplomaten, andere Russische ambtenaren en zakenlieden zullen niet langer in aanmerking komen voor de versoepeling van de visumplicht, die geprivilegieerde toegang tot de EU mogelijk maakt. Dat besluit heeft geen gevolgen voor gewone Russische burgers. De individuele beperkende maatregelen zullen van toepassing zijn op in totaal 654 personen en 52 entiteiten.
 

Vrijdag 25/02/2022 – 18.00 uur

Spooroperator Hupac heeft ondertussen – zie bericht van vanmorgen 9.45 uur – bevestigd dat het intermodale verkeer op de route China-Rusland-Europa op dit moment stabiel verloopt. Gezien de omstandigheden kunnen ze wel niet voorspellen wat de toekomstige ontwikkelingen zullen zijn.
 

Vrijdag 25/02/2022 – 15.50 uur

De internationale wegvervoerorganisatie IRU schat dat er momenteel minstens twaalfduizend vrachtwagenchauffeurs vastzitten in Oekraïne en de wijdere regio. Velen wachten op een doorreis naar de EU.

Zo zitten er bijvoorbeeld minstens zeshonderd Turkse vrachtwagenchauffeurs vast in Oekraïne en Rusland die naar Turkije proberen terug te keren. Roroveerboten die de Zwarte Zee van Oekraïne naar Turkije oversteken, zijn gisteren omgedraaid of geannuleerd en chauffeurs proberen via de EU terug te keren. De havens aan de Zwarte Zee in Oekraïne zijn nog steeds gesloten.

De IRU roept autoriteiten in de regio op om chauffeurs te voorzien van een tijdelijke vrijstelling van visum- en vergunningsvereisten of een snelle verstrekking van doorreisvisa, voor commerciële chauffeurs van alle nationaliteiten die via alternatieve routes naar huis proberen terug te keren, en te zorgen voor humanitaire voorzieningen voor gestrande chauffeurs.

Vrijdag 25/02/2022 – 15.45 uur

Na de vier grote Europese carriers MSC, Maersk, CMA CGM en Hapag-Lloyd heeft vandaag – vrijdag 25 februari – ook de Taiwanese carrier Yang Ming een boekingsstop voor containerlading van en naar Odessa aangekondigd. Een dergelijke boekingsstop werd overigens ook meteen ingevoerd voor de Russische haven Novorossiysk. Lading die vanuit de Far East onderweg is naar beide Zwarte Zeehavens, zal in Istanbul of Piraeus gelost worden. (SV)
 

Vrijdag 25/02/2022 – 14.50 uur

Het persagentschap Interfax (Oekraïne) meldt dat het bulkschip ‘Namura Queen’ in brand staat na een raketinslag in de haven Pivdenny (Odessa). 

“Een raket heeft het schip, dat vaart onder de vlag van Panama, volgens de dispatchers van de haven van Pivdenny, op ankerplaats nr. 358 in de achtersteven geraakt,” meldde de persdienst van het ministerie van Infrastructuur van Oekraïne. Volgens het agentschap werd de roerpropellor-groep van het schip beschadigd en ontstond er brand. Meerdere berichten op Twitter bevestigen het bericht.

Vrijdag 25/02/2022 – 13.25 uur

Ook in de Antwerpse logisitiek is de impact in veel bedrijven voelbaar. Zo zette Gosselin de activiteiten in Kiev noodgeddwongen stil. Hun verhaal leest u hier. 

Vrijdag 25/02/2022 – 13.20 uur

“In het licht van de internationale ontwikkelingen tussen Rusland en Oekraïne werd ons meegedeeld dat alle schepen onder Belgische vlag veilig zijn en onder toezicht staan van de Belgische veiligheids- en defensiedienst”, meldt het Koninklijk Belgische Zeemanscollege via Facebook. “Wij staan in contact met de Belgische Vereniging van Eigenaars die ons verder zal informeren in geval van een nieuwe ontwikkeling met betrekking tot de vloot onder Belgische vlag of een van de schepen onder Belgische vlag.”

Turkije sluit de zeestraat naar de Zwarte Zee niet voor Rusland, hoewel Oekraïne dat heeft gevraagd. “Volgens het internationaal recht moet Turkije Rusland onder bepaalde omstandigheden de doorvaart door de Bosporus en de Dardanellen garanderen”, oordeelt de Turkse minister van Buitenlandse Zaken. De minister dempte zo de hoop dat NAVO-lid Turkije sancties tegen Rusland zou treffen. Rusland en Turkije hebben goede banden.

De Oekraïense ambassadeur in Ankara had Turkije opgeroepen de zeestraat te sluiten voor Russische schepen. Maar Turkije oordeelt dat Russische schepen ook in geval van oorlog nog naar hun thuishaven moeten kunnen terugkeren. Dat staat zo in het verdrag van Montreux, dat de doorvaart regelt. Het verdrag bevat ook een passage dat Turkije toelaat een blokkade op te leggen wanneer het zich bedreigd voelt.

Vrijdag 25/02/2022 – 12.00 uur

Ook veel wegtransporteurs voelen meteen de impact van de crisis. Een van hen is Lalemant trucking. Hun verhaal kan u hier lezen. 

Vrijdag 25/02/2022 – 11.30 uur

In Zeebrugge worden vandaag nog twee gastankers verwacht in het kader van de gastrafiek met het Russische Yamal. In maart dstaan nog drie schepen gepland, maar het is onduidelijk of die gaan komen. Hier leest u er meer over.

Vrijdag 25/02/2022 – 11.05 uur

De vier grote containercarriers zetten al hun activiteiten in Odessa stop. Meer leest u hier .
 

Vrijdag 25/02/2022 – 10.00 uur

Op sociale media circuleert een beeld (zie hieronder) van de schade aan de brug van het schip ‘ Yasa Jupiter’ dat gisteren werd getroffen door een Russisch projectiel in de Zwarte Zee. Het schip vaart voor de Turkse Yasa Shipping Company. De zichtbare schade is het gevolg van de druk door de ontploffing. Intussen is gemeld dat de bemanning ongedeerd is en het schip op eigen kracht de Zwarte Zee kon afvaren richting Turkije.

Vrijdag 25/02/2022 – 9.45 uur

Een aantal spooroperatoren die in België actief zijn zoals Lineas en Hupac, hebben spoorverbindingen richting Polen. Voorlopig ondervinden die verbindingen geen hinder van de oorlogssituatie in Oekraïne. Ook de treinen die tussen China en Luik rijden, ondervinden momenteel geen hinder. Dat bevestigt Johan Gemels van Liege Logistics Intermodal (LLI).

De meeste treinen op de Zijderoute tussen China en Europa rijden via Wit-Rusland en rijden nog normaal, zo meldt ook Railfreight.com. De treinen op die route die toch via Oekraïne rijden, worden omgeleid via Wit-Rusland en Polen. Daardoor verhoogt de kans op congestie op die route. Het is nog niet duidelijk of de sancties tegen Rusland een effect zullen hebben op het spoorvervoer via de regio.
 

Donderdag 24/02/2022 – 18.55 uur

Aangezien Rusland vorig jaar de vijfde belangrijkste handelspartner was, verwacht de haven van Antwerpen impact op de goederenstromen. Dat zegt het kabinet van havenschepen Annick De Ridder aan Belga. “De zwaarte van die impact hangt af van de sancties die getroffen worden.”

“Wat de economische impact zal zijn voor de Antwerpse haven, valt nog niet in kaart te brengen. Aangezien Rusland de vijfde belangrijkste handelspartner in 2021 was, zal die impact er natuurlijk wel zijn. De zwaarte van die impact hangt af van de sancties die getroffen zullen worden. Daar kunnen we nu dus geen specifieke uitspraken over doen. Dat proces volgen we nauwgezet op.”

Vorig jaar was Rusland in de Antwerpse haven goed voor een overslag van 11,6 miljoen ton aan goederen, blijkt uit cijfers van het Havenbedrijf. 3,16 miljoen ton vertrok richting Rusland, 8,5 miljoen ton kwam vanuit Rusland de Antwerpse haven binnen. De haven van Sint-Petersburg was met 8,1 miljoen ton veruit de belangrijkste handelspartner.

Bijna de helft van de goederenstroom (5,3 miljoen ton) bestond vorig jaar uit containers, in totaal zo’n 400.000 twintigvoetcontainers (teu). Vanuit Rusland werden voornamelijk plastics, hout, chemische producten en papier aangevoerd. Richting Rusland vertrokken containers met vooral chemische producten, auto-onderdelen en papier.

Naast containers neemt vloeibare bulk een belangrijk aandeel in van de handel met Rusland. In 2021 ging het om 4,8 miljoen ton, met vooral de aanvoer van diesel, stookolie en nafta. Droge bulk (vooral meststoffen en kolen) en stukgoed (vooral staal) vormen kleinere goederenstromen.

Met Oekraïne heeft de Antwerpse haven geen grote maritieme goederenstromen, zegt het kabinet De Ridder.
 

Donderdag 24/02/2022 – 17.55 uur

North Sea Port verwacht dat de import van goederen uit Rusland – de belangrijkste handelspartner van de Belgisch-Nederlandse fusiehaven – in de toekomst uit andere oorden en regio’s zal komen. Dat deelt North Sea Port mee aan Belga. Het gaat om grondstoffen zoals steenkool, maar ook meststoffen, lijnzaad en hout. Door economische sancties zal trafiek uit Rusland verminderen en mogelijk zal ook handel met Oekraïne moeilijker worden.

Vorig jaar kwam in North Sea Port 6,2 miljoen ton goederen uit Rusland aan. Het havenbedrijf verwacht dat bedrijven die de grondstoffen nodig hebben, elders op de internationale markt die goederen zullen aankopen. In die zin zijn het voornamelijk Russische bedrijven die contracten dreigen te verliezen. Oekraïne is op zijn beurt de veertiende  handelspartner van North Sea Port, met 1,4 miljoen ton import: voornamelijk maïs en koolzaad.

De haven verwijst naar vorige conflicten, waarbij goederen steeds hun weg naar de haven vonden. Bedrijven bereiden zich daarop voor. “Als havenbedrijf houden we uiteraard de vinger aan de pols”, klinkt het. “Ook de uitvoer naar Rusland en Oekraïne zou bij een verdere escalatie onder druk komen. Maar het gaat over een erg beperkt aandeel, telkens zowat 100.000 ton goederen.”

Donderdag 24/02/2022 – 17.30 uur

De containerrederijen Hapag-Lloyd en Maersk sluiten hun kantoren in Oekraïne. Het personeel is naar huis gestuurd. Maersk meldt dat het de Oekraïense havens ten vroegste op 28 februari 2022 aandoet. Maersk heeft besloten tot nader order geen havens in Oekraïne aan te doen en tot nader order geen orders van en naar Oekraïne meer aan te nemen”, meldt de rederij. “De diensten in Rusland blijven momenteel beschikbaar, maar zijn mogelijk onderhevig aan verandering naarmate de situatie zich ontwikkelt.”

DB Schenker legt zijn activiteiten in Oekraïne stil, meldt het bedrijf aan ShippingWatch. Eerder kondigde ook DSV aan dat het de medewerkers in Oekraïne op non-actief zet. Het bedrijf zou de werknemers wel betalen, ook al voor de komende maand, in afwachting van de verdere ontwikkelingen.

Donderdag 24/02/2022 – 14 uur

Scheepvaart

Twee Russische vrachtschepen zijn donderdagochtend om 11.00 uur lokale tijd geraakt door een raket vanuit de Oekraïense stad Marioepol. Dat heeft de Russische inlichtingendienst FSB donderdag gemeld aan persagentschap TASS. Het zou gaan om de schepen SGV-Flot en Serafim Sarovsky Russian. Op de SGV-Flot zou brand zijn uitgebroken en geraakte een bemanningslid zwaargewond. Dat alles nog altijd volgens Russische bronnen.

Rusland heeft de Zee van Azov, die stroomt tussen Rusland en Oekraïne, sinds 4.00 uur lokale tijd afgesloten voor alle commerciële scheepvaart. Dat heeft het Russische maritieme agentschap meegedeeld aan persagentschap TASS. Oekraïne is de belangrijkste graanexporteur ter wereld. De sluiting zou de export kunnen blokkeren.

Op een persconferentie deze middag deelde de Hamburger Hafen und Logistik AG (HHLA) mee dat de haven van Odessa is gesloten door de Oekraïense autoriteiten en dat daarom de activiteiten op de HHLA-terminal in Odessa ook zijn opgeschort.

Oekraïne heeft Turkije donderdag gevraagd om voor Russische schepen de toegang tot de zeestraten Bosporus en Dardanellen te blokkeren. Dat zou betekenen dat die schepen niet meer kunnen varen tussen de Zwarte Zee en de Middellandse Zee. Het verzoek werd overgemaakt door de Oekraïense ambassadeur in Ankara, Vasil Bodnar. Turkije heeft onder internationaal recht de controle over de Bosporus en de Dardanellen. Handelsschepen krijgen in vredestijden vrije doorvaart. Voor marineschepen gelden beperkingen, die in tijden van oorlog nog opgeschroefd kunnen worden. Vanuit Ankara is er momenteel geen reactie op de verzoeken.

Luchtvaart

Moldavië heeft vanaf 12.00 uur lokale tijd (11.00 uur bij ons) het luchtruim gesloten. Ook in Wit-Rusland is sinds 12.00 uur lokale tijd (10.00 uur bij ons) het luchtverkeer deels stilgelegd. Eerder maakte Rusland al bekend dat ze tot 2 maart meer dan tien luchthavens in het zuiden van het land en op de Krim sluiten. In Sotsji, aan de Zwarte Zee, vinden wel nog vluchten plaats. Het luchtruim boven Oekraïne is sinds vanochtend vroeg afgesloten.

Spoor

Over de impact op het spoorvervoer is weinig bekend. Het is wel zo dat de getroffen regio belangrijk is in de Nieuwe Zijderoute en de gevolgen daar snel zichtbaar zullen zijn.

Sancties

Vlaanderen schorst met onmiddellijke ingang alle lopende leververgunningen naar Rusland. Dat heeft Vlaams minister-president Jan Jambon (N-VA) bekendgemaakt. Volgens Jambon gaat het om een tijdelijke maatregel die “dagelijks wordt geëvalueerd in het licht van de feitelijke ontwikkelingen”. Het gaat dan met name om leveringen waarvoor een vergunning nodig is en meer bepaald elke uitvoer naar Rusland “die als eindgebruik mogelijk defensiegerelateerde productie, ontwikkeling of onderhoud heeft”. Voor transacties waarvoor geen vergunning nodig is, wordt ook “waakzaamheid” gevraagd.

De Europese Unie zal de toegang van Russische banken tot de Europese financiële markten stoppen, kondigt EU-Commissievoorzitter Ursula von der Leyen aan. Ook worden Russische tegoeden in de EU bevroren.

Cyberoorlog

Op basis van mogelijke eerdere Russische betrokkenheid bij incidenten met cyberaanvallen, wordt gevreesd voor nieuwe ernstige incidenten. Er zijn “geen objectieve elementen” die wijzen op een concrete cyberdreiging tegen ons land. Dat meldt het Centrum voor Cybersecurity (CCB) donderdag aan Belga. Oekraïne zei woensdagavond wel dat het opnieuw het slachtoffer werd van een grootschalige cyberaanval, waarvoor met een beschuldigende vinger werd gewezen naar Rusland. Het CCB voegt er wel meteen aan toe dat een cyberaanval met impact op Belgische organisaties nooit valt uit te sluiten.

Energie

Sinds de inval begon, zijn de energieprijzen voor gas, een belangrijk Russisch exportproduct, maar ook voor olie zeer fors gestegen.

U vindt alle artikels over het conflict in Oekraïne in het dossier ‘Oorlog Oekraïne: gevolgen voor havens, logistiek en goederenvervoer’.