'Te wit, te mannelijk'. Dat is het robotportret van de gemiddelde havenmedewerker. Slechts een vijfde van de havenmedewerkers is vrouw. En ondanks de nabijheid van Antwerpen als meest diverse Vlaamse stad, dringt de diversiteit nog niet door.
De Antwerpse haven blijft een (wit) mannenbastion, blijkt uit de studie van Universiteit Antwerpen naar de sociaal-economische impact van de Antwerpse haven. Van de ongeveer 63.000 havenmedewerkers is slechts een op de vijf een vrouw, zo blijkt. En dat terwijl de Vlaamse en Belgische werknemerspopulatie nagenoeg in evenwicht is wat betreft geslacht. Vrouwen werken ook vaker deeltijds dan mannen: bij vrouwen gaat het om 31% van de totale groep, bij de mannen om 7%.
Belgen in meerderheid
Qua nationaliteit en herkomst van de havenwerknemers zien we dan weer een samenstelling die overeenkomt met de samenstelling binnen België. Het overgrote deel van de havenwerknemers heeft de Belgische nationaliteit: 58.180 werknemers, ofwel zo’n 92%. Ongeveer 6% van de havenwerknemers heeft een nationaliteit uit de rest van de Europese Unie en de overige havenwerknemers hebben een nationaliteit daarbuiten, of er is geen informatie over de huidige nationaliteit bekend. Waar zo’n 92% van de havenwerknemers de Belgische nationaliteit heeft, is slechts 74% van Belgische herkomst. Een belangrijke kanttekening hierbij: de hypothese bestaat dat medewerkers van niet-Belgische nationaliteit vaker ad interim tewerkgesteld zijn in havengerelateerde sectoren en daarom niet in deze studie opduiken.
[[{"fid":"25459","view_mode":"original_size","fields":{"format":"original_size","field_image_copyright[und][0][value]":"Provincie Antwerpen","field_image_caption[und][0][value]":""},"type":"media","field_deltas":{"1":{"format":"original_size","field_image_copyright[und][0][value]":"Provincie Antwerpen","field_image_caption[und][0][value]":""}},"link_text":null,"attributes":{"class":"media-element file-original-size","data-delta":"1"}}]]
Er speelt ook een ruimtelijk effect. Zo wonen havenwerknemers met een vreemde nationaliteit of herkomst eerder in stedelijke gebieden zoals de stad Antwerpen of Brussel. Het aandeel van havenwerknemers met een vreemde nationaliteit of herkomst is kleiner in de randgemeenten rond de haven vergeleken met de binnenstedelijke gebieden. In de stad Antwerpen heeft 87% van de havenwerknemers de Belgische nationaliteit, terwijl de andere gemeentes in de nabijheid van de haven een aandeel hebben dat nog zo’n 10% hoger ligt.
Aanbeveling voor beleid
Dat gebrek aan diversiteit, is voor de onderzoekers evenwel zorgwekkend genoeg om als aandachtspunt te worden opgevoerd in de beleidsaanbevelingen voor de toekomst. "Het onderzoek toont aan dat het merendeel van de havenwerknemers van het mannelijke geslacht is. De haven van Antwerpen moet dus een aantrekkelijkere werkplek worden voor vrouwen, om zo het aandeel vrouwelijke havenwerknemers te verhogen. Het kan volstaan om te focussen op enkele grote sectoren binnen de haven om al een effect te zien", klinkt het.
Ook de diversiteit qua afkomst is een expliciet werkpunt: "Gezien de ligging van de haven nabij de stad Antwerpen en de grote groep inwoners met vreemde nationaliteit of herkomst in de stad, zou men nog extra kunnen inzetten op het verhogen van het aandeel havenwerknemers met vreemde nationaliteit of herkomst. Er moet wel eerst verder worden onderzocht of die groep misschien relatief vaker als interimarbeider werkt en dus in de voorliggende studie niet kon worden opgenomen in de cijfers. Daarnaast zou ook onderzocht kunnen worden of de samenstelling van nationaliteit en herkomst verschilt naargelang de sector waarin men werkt", concluderen de onderzoekers.
Meer interessante cijfers over de havenarbeid in Antwerpen, leest u hier:
Goederenbehandelaars op 1 in aantal havenwerknemers Antwerpse haven
Antwerpse havenbedrijven spekken stads- en gemeentekassen
Een op zes Antwerpse havenmedewerkers ouder dan 55 jaar
Michiel Leen
