Autonoom varen – onbemand en zelfsturend – is al enkele jaren een hot topic in de binnenvaart, met verschillende proefprojecten en testvaarten. Tot een commerciële toepassing kwam het echter nog niet. In die richting heeft het Antwerpse Tresco, dat al sinds 1994 kaartsoftware ontwikkelt voor de scheepvaart, nu de eerste stappen gezet. De ‘Track Pilot’ werd recent op het twintigste schip geïnstalleerd.

“Autonoom varen wordt algemeen opgedeeld in zeven verschillende niveaus, van 0 (niets geautomatiseerd) tot 6 (alles gebeurt automatisch)”, zegt medeoprichter van Tresco Yves Hacha. “Wat wij vandaag kunnen, komt overeen met niveau 1: het automatisch sturen langs een vooraf bepaald pad. Dat is te vergelijken met lane assist bij wagens.”

Streepje voor

Daarmee is Tresco naar eigen zeggen de eerste die een dergelijke toepassing commercieel aanbiedt. “Met Tresco hadden we een streepje voor, omdat de helft van de binnenvaartschepen al een navigatie-pc van ons aan boord hebben. De Track Pilot installeren was dus vooral een zaak van verbinding leggen tussen de bestaande kaartensoftware en de stuurpiloot. Er komt geen bijkomende hardware aan te pas.”

Aanpassingen per seizoen

De Track Pilot kan routes uitstippelen op vier verschillende manieren. De meest vooruitstrevende daarvan kreeg de naam SmartTracks en geeft automatisch een vaarroute. Daarvoor doet de Track Pilot een beroep op historische data, verzameld bij klanten die toegang verschaffen tot hun gegevens. Zo’n vierduizend schepen varen met de Tresco-kaartensoftware, ongeveer een kwart daarvan biedt zijn data aan. “Met hun routes kunnen we bepalen waar de schepen het meest varen en zo heatmaps creëren. Bovendien zijn er aanpassingen mogelijk per seizoen. Tijdens het laagwaterseizoen op de Rijn bijvoorbeeld, kunnen schippers een update van hun software doorvoeren waardoor het schip meer in het midden van de waterweg vaart.”

Op basis van de ervaringen van de eerste twintig klanten, werden al verbeteringen doorgevoerd. “Zo voegden we een alarmsignaal toe wanneer het schip een sluis nadert of wanneer de vastgelegde route haar einde nadert.”

Geassisteerd versus autonoom

In de toekomst wil Tresco verdere stappen zetten richting écht autonoom varen. “Het tweede niveau is in principe het automatisch regelen van snelheid. Daar komt nu mondjesmaat meer vraag naar en ligt al binnen de technologische mogelijkheden, maar de meeste schippers achten dat van minder belang. Wat wel belangrijker wordt, is het automatisch vermijden van aanvaringen. Daarvoor moet de computer op elke seconde dynamisch aanpassingen kunnen doen. Op dit moment blijft de kapitein eindverantwoordelijke en is de computer een hulpmiddel. Het gaat dus over ‘geassisteerd varen’ in plaats van autonoom varen.”

Lopend vuurtje

Het nieuws over de Track Pilot gaat volgens Hacha als een lopend vuurtje. “We hebben recent de testperiode afgesloten en willen nu op meer schepen gaan installeren. Zonder reclame te maken, hebben we al erg veel vragen gekregen. Aan schippers die nu bellen, moeten we zeggen dat we ten vroegste over twee maanden kunnen komen installeren.” Tresco werkt voor de Track Pilot met een abonnementsformule: een jaarabonnement kost zo’n 2.500 euro.

2021 wordt dus een druk jaar voor het bedrijf. “We hopen de Track Pilot tegen het einde van dit jaar op zo’n vijftig schepen te hebben geïnstalleerd. Zoals het er nu uitziet, halen we dat zeker. Dit jaar gaat het nog om ‘early adopters’, vanaf 2022 verwachten we de bredere markt te bedienen.”

Jonas van Boxel