Peter Durinck/Flows
Jan Blomme
Eind 2021 keurde de Vlaamse regering de nota Vlaamse havenstrategie goed. Daarmee rondde Vlaams havencommissaris Jan Blomme in 2021 een belangrijk project af. Ook hij blikt in vijf vragen terug op 2021 en vooruit naar het nog heel jonge jaar.
1. Wat was volgens u de belangrijkste ontwikkeling in 2021?
JB: "Globaal is er de doorbraak van het gedachtengoed rond een klimaatneutraal beleid. De opkomst van nieuwe energiedragers en het toenemende belang van circulaire economie zal nieuwe trafiekstromen genereren en bijgevolg tijdens de volgende kwarteeuw ook het havenbeleid en de strategie van de havenindustrie in belangrijke mate mee bepalen (Green Deal en Fit for 55-programma)."
"Lokaal is er de fusie in voorbereiding tussen de havens van Antwerpen en Zeebrugge, die niet alleen een eind zal maken aan een kwarteeuw bekvechten maar vooral ook veel bijkomende opportuniteiten zal creëren. De spanning tussen beide havens was de laatste kwarteeuw vooral toe te schrijven aan de plannen om Zeebrugge uit te bouwen tot een grote diepzee-containerhaven in het traditionele containergenererende achterland van Antwerpen. De fusie lost die problematiek niet alleen grotendeels op, maar creëert in positieve zin bovendien een 'window of opportunity' voor belangrijke ontwikkelingen op het vlak van de eerder genoemde energietransitie."
2. Wat was uw mooiste professionele realisatie in 2021?
JB: "'Men moet de dag niet prijzen voor het avond wordt.' Nogal wat projecten opgestart in 2021 landden niet voor 31 december. Hopelijk meer uitleg in de volgende nieuwjaarsbrief. Overigens is eender welke realisatie zelden of nooit het werk van één man/vrouw."
3. Wat was uw grootste teleurstelling in 2021?
JB: "De voortschrijdende juridisering van onze samenleving. Hiermee bedoelen we de drang om zoveel mogelijk problemen in regels of via een reglementering op te lossen. Bij veel overheden leidt dat vaak tot een onontwarbaar kluwen van wet- en regelgeving. Die trend maakt het voor de uitvoering van grote haven- en mobiliteitsprojecten bijzonder moeilijk om binnen een redelijke termijn nog vooruitgang te boeken en veel partijen, economische spelers en investeerders in het bijzonder, een perspectief te bieden. Denken we daarbij aan de voor onze havens zo belangrijke projecten als de tweede Zeesluis in Zeebrugge, het complex project Extra Containercapaciteit Antwerpen (CP ECA) of belangrijke havengebonden industriële investeringen."
"De Vogelrichtlijn en de Habitatrichtlijn (beide vastgelegd in speciale beschermingszones: Natura 2000-gebieden, ongeveer 12% van het Vlaamse grondgebied), de kaderrichtlijn Water, de Geluidrichtlijn en de wetgeving rond omgevingsgeluid, het bodemsaneringsdecreet, en nu recent de toepassing van de nitraatrichtlijn en de nitraat-emissies op de Natura-gebieden (en ik vergeet er nog wel enkele), creëren een kafkaiaans kluwen van regels en procedures die (te) vaak belangrijke investeringen naar Sint-Juttemis verwijzen."
"Voor alle duidelijkheid: wetgeving die de rechten van (individuele) burgers beschermt en de verdere natuurdegradatie tegengaat of natuur herstelt, is bijzonder waardevol. Maar door de complexiteit van veel milieuwetten, ontstaan in concrete vergunningsdossiers grijze zones die de vele actiegroepen en -bewegingen nogal wat mogelijkheden geven om juridisch voor een open doel te scoren. Door de werking van de Raad van State hebben opponenten van een havenproject wel veel mogelijkheden om het proces stil te leggen, maar niet om oplossingen te vinden. Macht om te blokkeren maar geen vermogen om op te bouwen. Zo kan het gebeuren dat, na een al (te) lange procedure, bij vernietiging het aanvraagproces dient te worden hernomen. Met enige overdrijving zou men kunnen stellen dat hierdoor een omgekeerde processie van Echternach kan ontstaan: voor elke stap vooruit, is er een reëel risico dat twee stappen achteruit worden gezet."
"Toch enkele lichtpunten: de juridisering stimuleert het zoeken van een oplossing via bemiddeling (cf. Toekomstverbond) zodat win-winsituaties kunnen ontstaan (weliswaar vaak tegen een hogere kost en soms ook een technisch minder goede oplossing). Ook werkt de federale overheid aan een hervorming van de Raad van State, met als doel de efficiëntie te verbeteren, en de snelheid en rechtszekerheid te verhogen. Daarbij zal de Raad van State “minder moeten vernietigen en meer repareren” (DS 27/12). Ook het Vlaams Parlement keurde een decreetwijziging goed om het aanvechten van een vergunning te bemoeilijken. En verder werkt de Vlaamse overheid aan een aanpassing van het decreet Complexe Projecten om de procedures in te korten."
4. Wie was voor u de figuur van 2021?
JB: "In de Vlaamse havenomgeving wil ik graag verwijzen naar niet één maar twee figuren: Annick De Ridder en Dirk De fauw. Als voorzitter van respectievelijk HA en MBZ hebben zij op het politieke niveau hun nek uitgestoken om, tegen vele vooroordelen en sceptici in, te blijven praten rond een verregaande samenwerking tussen beide havens. Daardoor ontstond geleidelijk het vertrouwen welke het mogelijk maakte om naar een echte fusie toe te groeien. En dit binnen één stedelijke legislatuur! Vergelijk met antwoord op vraag 3."
5. Wat wil u in 2022 absoluut realiseren?
JB: "'Weet wat je zegt, maar zeg niet alles.' Ik hoop om in 2022 eindelijk samen met veel anderen terug wat beweging te krijgen in de al vele jaren verstarde modal split van het achterlandvervoer. En ook mee een duwtje te kunnen geven voor een meer betrouwbare keten."
Jan Blomme, gewestelijk havencommissaris
U krijgt ook de nieuwjaarswensen van onze partner
