Redders antieke graanzuiger: “Dringend op zoek naar opvolgers”
Wie onlangs nog in de buurt van het Museum aan de Stroom (MAS) kwam, heeft Graanzuiger 19 vast zien liggen in het Bonapartedok. De metershoge, metalen kolos is de laatste van zijn soort: een ooit alomtegenwoordige drijvende stofzuiger waarmee graan uit grote zeeschepen werd overgepompt naar binnenschepen of lichters. Een stoommachine zorgt voor de aandrijving. Graanzuigers van dit type verdwenen in de jaren 60 uit de haven. Richting schroothoop.
Dat de Antwerpse nummer 19 aan dat lot ontsnapte, is de verdienste van de Stichting Rotterdamse Graanelevator. Die haalde nummer 19 naar Rotterdam, met het plan hem uit te benen voor reserveonderdelen bij de restauratie van een Nederlandse graanzuiger. Nummer 19 bleek in een betere staat te zijn en werd gered. Hij heet nu de laatste in zijn soort te zijn.
Vers bloed
Dit weekend was de machine in actie te zien: de stoommachines dreunden en een zweem van warme smeerolie zweefde langs de kaden van het Eilandje. Om de machine onder stoom te krijgen, waren Pim Jansen (rechts op de foto) en zijn team al in het midden van de afgelopen week flink aan het stoken. “Dit is een massieve machine, waar je op de juiste manier voor moet zorgen”, weet Jansen. Hij en zijn team staan al 32 jaar in voor het onderhoud en dus het overleven van de graanzuiger. De Stichting omvat een team van gedreven machinisten, veteranen van de grote vaart en specialisten in stoomcentrales. “Mensen die nog met de stoomtechnologie hebben gewerkt, en dan raadt u het al: de gemiddelde leeftijd loopt flink op, tot 73. We zijn dan ook dringend op zoek naar vrijwilligers aan wie we onze knowhow kunnen doorgeven.”
Gedeelde geschiedenis
Jef Vrelust, conservator maritiem erfgoed bij het MAS (links op de foto), is niet bij de machine weg te slaan. “Al bij de eerste plannen voor het MAS stond deze graanzuiger op onze wishlist”, zegt hij. “Er kwam een unieke samenwerking met Rotterdam aan te pas om dit grote stuk industrieel erfgoed samen onder beheer te plaatsen. Het gaat om een stukje gedeelde geschiedenis. Dergelijke machines waren tussen de twee wereldoorlogen alomtegenwoordig in de havens.”
Antwerpse expertise uitbouwen
De verdere restauratie van de machine is prioritair, maar ook Vrelust haalt aan dat er dringend vers bloed nodig is in de vereniging. “Onze Rotterdamse vrienden hebben de kneepjes beet, maar worden ouder. We doen voor hen een zoektocht naar nieuwe mensen. We willen ook in Antwerpen weer meer expertise ontwikkelen op dit vlak en zoeken mensen met ervaring in boordwerktuigkunde of stookinstallaties.”
Michiel Leen
