Flowsevent brexit: “Er komt chaos bij brexitfases twee en drie” Dankzij de grondige voorbereidingen vallen de gevolgen van de brexit voor ons land mee, in tegenstelling tot wat in het VK gebeurt. “We verwachten wel chaos bij brexitfases twee en drie”, zeggen de deelnemers aan het Flowsontbijtevent.

“Brexit is het grootste verhaal dat ik ooit heb verslagen”, steekt correspondente van Bekhoven van wal in haar keynote voor het online-Flowsbreakfast ‘Brexit: de tussenstand’. “De politieke gevolgen van die waaghalzerij zijn enorm. Tegelijk is iedereen de brexit moe.”

"De angst voor een invasie van migranten en een nationale identiteitscrisis zijn de twee belangrijkste redenen waarom de brexit kon gebeuren. Voor premier Johnson is de brexit een avontuur, maar hij beseft niet dat het Verenigd Koninkrijk (VK) hierdoor bedreigd wordt, legt van Bekhoven uit. “De discussie zal de politiek de komende tien jaar domineren. Het voelt als een overgangsfase, niemand weet hoe het avontuur zal eindigen. Aanmodderen en er iets proberen van te maken, zijn typische Britse eigenschappen.”

Voorbereidingen deel succes

De presentatie van van Bekhoven werd gevolgd door het panel rond de tafel: Abram Op de Beeck (managing customs and foreign trade BASF), Jef Hermans (managing director Portmade en voorzitter FORWARD Belgium), Werner Rens (adviseur-generaal marketing van de douane) en Luc Sambre (senior manager, taks & legal, trade & customs BDO Belgium). Wim Fossaert (commercial director RX/SeaPort) volgde online mee. 

Bij BASF zagen ze sinds de brexit de hoeveelheid aangiften met 20 tot 25% stijgen. “Vanuit douaneperspectief is de brexit een van de grootste evenementen voor ons bedrijf”, zegt Abram Op de Beeck. “Ondanks alle voorbereidingen word je geconfronteerd met bureaucratie en administratieve verplichtingen. Je gaat ook in gesprek met dienstverleners, die niet altijd dezelfde voorbereiding hadden. Als er dan iets in de ketting hapert, draag je daar de gevolgen van. Dat zal zich nog een tijd moeten uitkristalliseren.”

Ook Jef Hermans merkt dat de problemen in ons land meevallen, dankzij de grondige voorbereidingen en de inspanningen van de douane. “We hebben hier vier jaar tijd voor gehad. Sinds begin dit jaar hebben we een 24/7-dienstverlening. Ik ben blij dat we die stap gezet hebben om de brexit-trafiek te onderhouden.”

"In Zeebrugge zijn de goederenstromen blijven lopen, bleven de parkings leeg en waren er geen opstoppingen, dankzij de voorbereidingen van de klanten. Er zijn natuurlijk altijd kinderziektes, maar de grote problemen zijn uitgebleven”, zegt Wim Fossaert. “We merken wel dat heel wat bedrijven in januari en februari vervoer naar het VK vermeden hebben, vanuit angst."

"Ook de douane kan de stroom aan", zegt Werner Rens. “Dat is inderdaad te wijten aan de voorbereidingen in België. Toch hebben we het niet gemakkelijk, maar dat komt vooral omdat de brexit samenvalt met COVID-19 en de sterke stijging van e-commercezendingen. De douane heeft transit altijd gepromoot als een van de belangrijke processen, maar we zien dat ongeveer 10% niet gezuiverd of beëindigd wordt. Dat zijn we niet gewoon in België. Indirect zullen we dus wel problemen krijgen.”

Chaos en risico's

Ondanks afspraken met de Europese Unie heeft de Britse regering besloten om de strengere douanecontroles uit te stellen. Die zouden plaatsvinden in oktober en januari in plaats van april en juni. Febetra uitte eerder al zijn bezorgdheid over die tweede en derde fase van de brexit. Terecht of niet? 

“De voorbereidingen van onze kant zijn een deel van het succes, maar we mogen inderdaad niet uit het oog verliezen dat de Britse douane de controles en het implementeren van de wetgeving naar voren heeft geschoven”, zegt Abram Op de Beeck. “Wij hebben nu vlot toegang tot de Britse markt omdat ze minder controleren.”

Luc Sambre is het daar volledig mee eens. “Het valt hier wel mee, maar bij fase twee en drie komen er risico’s en chaos op ons af. Iemand zal de rekening moeten betalen. De wachttijden en de fytosanitaire controles zullen wel degelijk een impact hebben op de bedrijven. Daarom raden we bedirjven aan om zich verder te blijven voorbereiden.”

“Als sector zou ik me zorgen maken”, zegt Jef Hermans. “De Britten zijn niet standvastig, ze sturen op het laatste moment altijd bij. Zal de soep zo heet gegeten worden? Ik denk het niet, maar binnen een paar maanden zijn we wel verplicht om die aangiften te doen. Het zal grote inspanningen vergen om dat real time te doen.” 

Werner Rens: “Het VK heeft alles uitgesteld en doet nog geen controles. Ze doen alsof ze nog lid zijn van de EU. De formaliteiten liggen hier en aan hun zijde doen ze niets. Zal de logistiek effectief stremmen wanneer ze controles uitvoeren? Ik heb die glazen bol niet. Ze doen wel moeite, maar vraag is of het zal volstaan om tijdig klaar te zijn.”

Perceptie 

Veel draait om de perceptie, voegt van Bekhoven er nog aan toe. “Zolang de winkelschappen vol liggen, wordt brexit niet als een politiek probleem gezien. De kleine en middelgrote industrieën zijn voorgelogen over de brexit, maar dat zijn kleine groepen. Het protest zou groter zijn zonder de coronacrisis, die alle berichtgeving momenteel ondersneeuwt. Gisteren zag ik wel een peiling dat 2/3 van de Britten toenadering tot Brussel wil zodat het makkelijker wordt om handel te drijven. Als de problemen met Noord-Ierland blijven aanhouden, zal die druk alleen maar toenemen. Om dat te voorkomen, zijn er twee opties: ofwel een hereniging van de twee Ierlanden ofwel treedt het Verenigd Koninkrijk opnieuw toe tot de Europese interne markt. Maar dat laatste is in de eerste jaren onbespreekbaar."

“Misschien moet het niet zozeer gaan over toegang tot de Europese interne markt, maar wel over toegang tot de douane-unie?”, stelt Abram Op de Beeck zich de vraag. 

"De economische schade van brexit zal sowieso groter zijn dan COVID. Met een iets flexibelere opstelling van Londen en Brussel kunnen bepaalde zaken wel vergemakkelijkt worden”, besluit van Bekhoven.

V.l.n.r aan tafel: Abram Op de Beeck (BASF), Jef Hermans (Portmade en FORWARD Belgium), Bart Timperman (hoofdredacteur Flows), Werner Rens (douane) en Luc Sambre (BDO Belgium). Online: Lia Van Bekhoven en Wim Fossaert (RX/SeaPort). 

Melanie De Vrieze